نگاه دکتر اسکندر ستوده، پیشکسوت صنعت تایر به ضرورت نگاه صادرات محور در شرکت های تایرساز ایرانی

در دنیای امروز کسب و کار یکی از مهمترین عوامل رشد و توسعه بنگاه های اقتصادی تفکر صادرات محور آنهاست که البته لازمه حرکت به این سو، انطباق کیفیت محصولات با استانداردهای نوین جهانی است.

در صنعت تایر علاوه بر رعایت استانداردهای ایمنی اجباری که در هر کشور ضروری است باید استانداردهای بین المللی نیز در نظر گرفته شوند. در حال حاضر در راستای تفکر صادرات محوری محصولات، یکی از استانداردهای مطرح در دنیا، استانداردهای زیست محیطی موسوم به SWR است. این شاخص های زیست محیطی عبارتند از:

• صدای عبوری تایر در حین حرکت که با طراحی الگوی رویه تایر فرمولاسیون و آمیزه های لاستیکی ساختار تایر در ارتباط است.
• مقاومت غلطشی تایر که بیانگر میزان مصرف سوخت خودرو به واسطه تایر است.
• چسبندگی به سطح جاده خیس که به نوعی به خط ترمز هم موسوم است.

به طور یقین با توجه به استانداردهای اشاره شده، فناوری تولید تایر باید در سطوحی تعریف شود که علاوه بر رعایت استانداردهای عملکردی مانند سرعت بار و راحتی سرنشین در رانندگی و خوش سواری، استانداردها و الزامات زیست محیطی نیز تأمین شوند. در این فناوری ها یکی از ارکان مهم وجود ماشین آلات سخت افزار تولید روز دنیا است و دو رکن اصلی دیگر وجود منابع انسانی کارآزموده مغز افزار مناسب و دانش فنی بروز شده (نرم افزار) است.

خوشبختانه در این زمینه قدمهای مثبتی توسط شرکتهای تولید کننده تایر داخلی برداشته شده است و اکنون برخی از شرکتهای داخلی تایرهایی با استانداردهای بالا با نگاه صادرات محور تولید می کنند؛ شرکت هایی مانند آرتاویل تایر، یزد تایر، کویرتایر، بارز و تا حدی ایران تایر مثالی بر این مدعا هستند. لذا باید گفت امروز فناوری هایی در تولید تایر در ایران به کار گرفته می شود و یا در حال توسعه هستند که با تایرسازان معتبر دنیا در رقابت هستند.

نکته بسیار مهمی را که نباید فراموش کنیم آن است که قوانین و استانداردهای جهانی اسنادی پویا بوده و در یک نقطه متوقف نخواهند شد و هر روز متعالی تر از قبل می شوند، لذا تولید کنندگان ایرانی اعم از تولید کنندگان مواد اولیه مورد نیاز در صنعت تایر و محصول نهایی باید خود را با بروزرسانی فناوری در راستای افزایش کیفیت محصولات خود برای انطباق با قوانین و استانداردهای نوین جهانی و استانداردهای بروز شده آماده کنند. در غیر این صورت در سال های آتی برای انطباق با استانداردهای نوین جهانی دچار مشکل خواهند شد.

امروزه لازم است که منسوجات، دوده، روغن های فرایندی و سایر مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت تایر همگی بر اساس استانداردهای نوین جهانی تولید و در اختیار تولید کنندگان تایر قرار گیرند، در حال حاضر تلاش بر این است که تایرهای مورد نیاز صنعت خودرو و بازارهای صادراتی بر اساس آخرین استانداردهای اروپا تولید شده و امیدواریم در سال های آتی شرایط برای عبور از استانداردهای جدید نیز فراهم گردد.

خوشبختانه امروز نام تجاری محصول (برندینگ) در ایران جایگاه خود را پیدا کرده و نام های تجاری خوبی در داخل و خارج از کشور در حوزه تایر ایجاد شده است. اما باید این جایگاه روز بروز تقویت گردد. برای این منظور باید به موضوع کیفیت، مشتری مداری و خدمات پس از فروش توجه ویژه ای شود. در این مرحله شناسایی کشورهای هدف صادراتی از اهمیت زیادی برخوردار است. توجه به میزان تقاضای این کشورها و از آن مهم تر سطح استانداردهای مورد تقاضای آنها وضعیت جاده ها نحوه مصرف تایر و موضوعات دیگر از جمله سؤال هایی هستند که باید صادر کنندگان ایرانی تایر به آنها توجه ویژه داشته باشند.

با این اطلاعات میتوان تایر با مشخصات و استانداردهای کیفی کشور هدف تولید و در اختیار آنان قرار داد که این موضوع باعث توسعه کسب و کار در بازارهای منطقه ای و جهانی می شود.

ارائه خدمات پس از فروش مناسب نیز از جمله موضوعاتی است که در جهت تقویت نام تجاری محصول برای بازارهای صادراتی حائز اهمیت بوده و باعث می شود ثبت برند در کشورهای هدف در بلند مدت تثبیت گردد؛ چرا که مسئله صادرات به برنامه ریزی دراز مدت نیاز دارد و برای این منظور تثبیت قوانین از اهمیت زیادی برخوردار است تا به این ترتیب تولید کننده صادرات محور بداند دقیقاً بر اساس چه چشم اندازی قرار است تولید و صادرات کند.

ضرورت تثبیت قوانین و تصممیات حاکمیتی در خصوص صادرات

صنعت تایر ایران در برهه ای از زمان بعنوان یک صنعت صادرات محور شناخته می شد که البته تولید کنندگان برای کسب چنین جایگاهی مشقات زیادی را متحمل شده و توانسته بودند نقش مؤثری در بازارهای منطقه و جهان ایفا نمایند. برای این منظور شرکت های تایرساز هزینه های زیادی اعم از هزینه های بازاریابی و تأسیس دفاتر نمایندگی و… متقبل شدند، اما متأسفانه ناگهان با یک دستور العمل تمام زحمات این شرکت ها نقش بر آب شد و زیان بسیار زیادی بر دوش تولید کنندگان قرار گرفت. حالا پس از گذشت چندین سال دولت با صادرات تایر موافقت کرده ولی چه تضمینی وجود دارد که در آینده دستورالعملی مشابه توسط دولت ابلاغ نشود؟

البته تولید کنندگان امیدوارند قوانین دچار تغییر نشوند، ولی تغییرات چندباره قانون در فضای شدیداً رقابتی موجود در کشورهای هدف صادراتی و حضور کشورهایی مانند چین کره مالزی تایوان و….. همگی در تلاش هستند تا بازار را از دست رقبای ایرانی خارج کنند، می تواند هزینه های سنگینی را برای برند تایر ایرانی ایجاد کند. بر این اساس تثبیت قوانین و دستورالعمل ها خواسته ی شرکتهای تایرسازی از وزارت صمت است. در این خصوص ارائه مشوق های صادراتی از سوی مراجع ذی ربط این انگیزه را ایجاد می کند تا از فناوری های روز دنیا در راستای توسعه صادرات بهره گیرند.

خام فروشی مواد اولیه ممنوع

با توجه به مزیت های نسبی حاکم بر صنعت تایر و با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از مواد اولیه صنایع پایین دستی پتروشیمی در داخل تولید می شود، صنعت تایر ایران می تواند در مقایسه با بسیاری از کشورهای تولید کننده که فاقد این مزیت نسبی هستند از شرایط بهتری برخوردار بوده و صنعت تایر ایران جایگاهی ویژه برای خود در منطقه ایجاد نماید. اما این امر نیازمند حمایت های دولت در حوزه های مختلف از جمله در تأمین مواد اولیه و ماشین آلات بروز شده با شرایط مناسب سیاستهای قیمت گذاری مناسب و عبور از قیمت گذاری دستوری سیاستهای تعرفه ای مناسب در حوزه واردات و حمایت از صادرات است.

لذا توصيه مؤکد این است که دولت با اجتناب از خام فروشی مواد اولیه صنایع پتروشیمی هم به توسعه زنجیره تولید و ایجاد ارزش افزوده مناسب در صنایع مختلف از جمله تایر کمک کند و هم اقدام به بهبود در مؤلفه های کلان اقتصادی مانند اشتغال، کاهش قیمت، ارزآوری و…. نماید.