به گزارش «لاستیک پرس» صنعت تایر ایران به رغم کاهش شدید تخصیص ارز به واردات تایر، همچنان با عدم تخصیص کافی و به موقع ارز برای تولیدکنندگان روبرو است. بررسی وضعیت بازار تایر نشان می دهد که هنوز واردات تایرهای ثبت سفارش شده در سال قبل ادامه دارد، اما ثبت سفارش جدیدی صورت نمی گیرد که این می توانست خبر خوبی برای تولیدکنندگان باشد، با این حال به نظر می رسد با حذف ارز دولتی برای برنج و برخی دیگر از کالاهای اساسی دیگر امیدی نیست دولت تایرسازان را در اولویت قرار دهد.
نکته مهم در این بین رفتار دوپهلوی دولت در قبال صنعت تایر است. صنعت تایر برای دولت در شرایط کنونی حکایت شترمرغ است؛ از یک سو یک کالای استراتژیک محسوب می شود که دولت خود را مکلف به نظارت، کنترل گری و سیاست گذاری در آن می بینید و از سوی دیگر حاضر به ارایه هیچ خدمات و حمایتی به این صنعت نیست و این رفتارهای دوگانه دولت در عمل در حال فلج کردن این صنعت است.
جمال میرزایی، عضو انجمن صنفی صنعت تایر، در آخرین اظهارات خود به بحران ارزی، مطالبات سنگین از خودروسازان و کاهش تولید در کارخانجات تایرسازی اشاره کرده و هشدار داده که ادامه این وضعیت میتواند به گرانی و تلاطم بازار منجر شود.
او تأکید کرده ارز مورد نیاز صنعت تایر به موقع تأمین نمیشود و تولیدکنندگان مجبورند بخشی از مواد اولیه را از بازار آزاد تهیه کنند؛ این موضوع باعث افزایش بهای تمامشده محصولات شده است. به گفته او، بازار تایر سواری فعلاً آرام است و عرضه و تقاضا در تعادل قرار دارد، اما هشدار داده که این آرامش ممکن است موقتی باشد.
از سوی دیگر پیش بینی می شود امسال کل نیاز کشور به تایرهای سواری از محل تولید داخلی تأمین شود و تولید تایرهای اتوبوسی رادیال هم افزایش یابد، این در حالی است که رشد ۱۵٪ در تولید تایر سواری نیز هدفگذاری شده است.
با این حال رفتار دولت در موضوع تخصیص ارز در کالاهای اساسی که با سفره مردم مرتبط است، نشان می دهد دولت موفق به تامین به موقع ارز مورد نیاز صنعت نیز نباشد. با این حال انتقال ارز به تالار دوم برای صنعت تایر و از سوی دیگر رشد شدید قیمت دلار در بازار آزاد و نزدیکی آن به 125 هزار تومان که نشان دهنده شکست کامل سیاست های دولتی در حوزه بازار ارز می باشد، حکایت از سخت گیری های بیشتر در حوزه تخصیص ارز در ماه های پیش رو دارد.
به احتمال زیاد به زودی شرکت های فولادی، پتروشیمی، معدنی و … نیز که تا پیش از این ارز خود را در اختیار واردکنندگان قرار می دادند، به دلیل افزایش اختلاف قیمت ها با بازار آزاد و از سوی دیگر نگرانی از شرایط اقتصادی و سیاسی حاکم بر کشور، از عرضه ارزخودداری کنند و این امر قیمت را در تالارهای اول و دوم افزایش داده و در نتیجه شرایط برای تولدیکنندگان تایر سخت تر از وضعیت فعلی شود.
دکتر محمدرضا گنجی، رییس انجمن زنجیره ارزش صنایع لاستیک کشور نیز با اشاره به وضعیت بحرانی تامین مواد اولیه معتقد است شرکت های تایرساز با ادامه این روند بزودی تعطیل می شوند، همانطور که بارز هفته قبل ناچار به تعطیلی تولید کرد و این در حالی است که در انجمن صنفی صنعت تایر، یکی دیگر از تایرسازان نیز اعلام کرده فعالیتش را بهزودی متوقف میکند و مواداولیه در «یزدتایر» نیز تنها کفاف ۱۷ روز تولید را میدهد.
واقعیتی که او در خلال صحبت های خود به آن اشاره می کند آن است که مواد جدیدی در راه است که بخشخصوصی شاید بتواند با هر قیمتی از بازار آزاد تهیه کند؛ اما این مدل نه صرفه دارد و نه میتواند تداوم داشته باشد و به زیان تولید در این صنعت منتهی خواهد شد.
انطور که گنجی اشاره می کند بخش بزرگی از مواد اولیه مورد نیاز صنعت تایر به گمرک رسیده؛ اما ارز مورد نیاز تخصیص نیافته است و تا ارز در اختیار تولیدکنندگان قرار نگیرد، امکان ترخیص وجود ندارد. فروشنده خارجی هم معمولا ۹۰ درصد پول را باید نقد دریافت کند تا اسناد را آزاد کند. اگر ما را بشناسد همکاری میکند و اگر نشناسد، اقدام به آزادسازی اسناد نمیکند. اغلب مواقع هم نمیشناسند و این روند مختل میشود.
این اظهارات در حالی است که به دلیل هیجانی نبودن بازار تایر، فعلا خبری از افزایش قیمت ها در بازار نیست، اما دلیل این امر تامین نیاز بازار توسط تولیدکنندگان داخلی است که احتمالا به زودی روند معکوس و بازار از کنترل دولت خارج خواهد شد.
تابستان امسال نیز تولیدکنندگان اعلام کرده بودند که تولید بزودی و در صورت عدم افزایش قیمت ها با افت 25 درصدی روبرو خواهد شد. هرچند دولت در اواسط آبان با افزایش 7 درصدی قیمت موافقت کرد، اما در همین مدت کوتاه قیمت دلار به تنهایی نزدیک به 15 درصد افزایش یافته است و در بازار داخلی نیز (بورس کالا) به طور میانگین بهای مواد اولیه مورد نیاز 18 درصد افزایش را تجربه کرده است.
واقعیت آن است که سرعت رشد هزینه ها در صنعت تایر بسیار بالاست و با ادامه این شرایط قطعا بزودی صنعت تعطیل می شود.
کارشناسان بازار نیز معتقدند اگر تخصیص ارز اصلاح نشود، صنعت تایر در آستانه فروپاشی بخشی از ظرفیت تولید قرار خواهد گرفت که به احتمال بالای جهش قیمتی شدید در بازار تایر منجر گردد، زیرا کاهش عرضه میتواند تقاضای کاذب و سوداگری ایجاد کند. در این بین هرچند دولت وعده داده برای جلوگیری از کاهش تیراژ تولید اقداماتی انجام دهد، اما فعالان صنعت معتقدند این حمایتها کافی نیست.