با فعال‌سازی مکانیزم اسنپ‌بک و بازگشت تحریم های چندجانبه علیه ایران، بسیاری از صنایع داخلی با چالش‌های جدی مواجه خواهند شد، اما این اثرات بیش از این که از واقعیت تحریم ها نشأت بگیرد، از اثرپذیری روانی کشورهای دنیا در مراوده با ایران ناشی می گردد که باعث می شود در ارتباط گیری با ایران محتاط تر عمل کنند.
در این بین شاید هنوز زمزمه های ضعیفی از تکیه بر توان داخلی برای مقابله با تحریم ها به گوش برسد، اما واقعیت آن است که نه صنایع آن صنایع بیست سال پیش هستند و سقف های ثبت شده قیمتی و تورمی، توان تحمل برای مصرف کنندگان باقی گذاشته است و از این حیث باید گفت بازگشت تحریم ها می تواند مشکل آفرین باشد و باید همچنان راهکارهای دیپلماتیک برای حل آن پیدا کرد.
درست است که ما در صنعت تایر صادرات نداریم، اما 30 درصد از منابع مصرفی این صنعت از محل واردات تامین می گردد و در شرایط تحریم علاوه بر افزایش نرخ ارز، سیاست گذاری های سرسختانه تر دولت در تخصیص ارز، طولانی شدن فرایند تامین مواد اولیه، افزایش هزینه های حمل و نقل و بروز مشکلات در صنایع وابسته اعم از بالادستی و پایین دستی همگی روی صنعت تایر نیز اثر منفی بر جای خواهند گذاشت.
صنعت تایر خودرو برای تولید محصولات خود به مواد اولیه‌ای چون کائوچو (مصنوعی و طبیعی)، دوده صنعتی، نخ نایلون و سیم فولادی و انواع مواد دیگر نیاز دارد. بخشی از این مواد از کشورهای خارجی وارد می‌شود. با اعمال مجدد تحریم‌ها، واردات این مواد با مشکلاتی نظیر محدودیت‌های بانکی، افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و کاهش دسترسی به تأمین‌کنندگان معتبر مواجه می گردد که این اختلال در زنجیره تأمین، تولیدکنندگان داخلی را با چالش در تأمین مواد اولیه روبه‌رو خواهد کرد.
اما مهمتر از مواد اولیه دانش فنی و ماشین آلات مورد نیاز این صنعت است. صنعت تایر ایران نیازمند بروزرسانی ماشین آلات است. طی سال های اخیر که برجام یک طرفه توسط آمریکا لغو شد و هنوز کشورهای دیگر عضو این تفاهم نامه بودند، اما بسیاری از کشورهای دنیا حاضر به معامله با ما نبودند. حتی چین که در گذشته همیشه برای حضور در صنایع ایرانی از جمله تایر سر و دست می شکست، در سال های اخیر محتاط تر عمل کرده و این نشان می دهد اندک امیدی که به تامین نیازهای ما در صنعت تایر در حوزه ماشین آلات و حتی سایر نیازها وجود داشت کمرنگ می شود و شاید دوباره به عصر محصولات بنجل چینی بازگردیم.
طبیعتا کاهش دسترسی به مواد اولیه باکیفیت منجر به افت ظرفیت تولید در کارخانه‌های تایرسازی می شود و از سوی دیگر، افزایش هزینه‌های واردات و تولید باعث می گردد قیمت تمام‌شده تایرها افزایش یابد. این صرفا یک رابطه منطقی و خطی نیست، بلکه کاملا اثبات شده و تجربی است و متاسفانه این افزایش قیمت در نهایت به مصرف‌کننده منتقل خواهد شد.
نکته قابل ذکر دیگر آن است که تحریم ها احتمالا کشور را در مسابقه توسعه صنایع از جمله صنعت تایر عقب نگه خواهند داشت. امروزه بسیاری از شرکت های تایرساز با استفاده از روش های روز به تولید محصولات باکیفیت و ممتاز پیش می روند و با هوشمندسازی خطوط تولید بسیاری از هزینه های خود را کاهش داده اند. هرچند با بازگشت تحریم ها قرار نیست ما با آنها رقابت کنیم چراکه عملا ما در مسابقه نیستیم، اما شاید از دور برای همیشه خارج شویم و یا عقب بمانیم.
پیش از اعمال مجدد تحریم‌ها، برخی شرکت‌های خارجی در زمینه انتقال فناوری ساخت تایرهای پیشرفته با تولیدکنندگان ایرانی همکاری داشتند. اما با فعال شدن اسنپ‌بک، این همکاری‌ها متوقف خواهند شد و این موضوع باعث می شود صنعت تایر ایران از دستیابی به فناوری‌های نوین مانند تایرهای رادیال، کم‌مصرف یا مقاوم در برابر گرما بازبماند و در رقابت با برندهای جهانی عقب بیفتد.
در این بین در شرایط محدودیت تأمین، برخی تولیدکنندگان داخلی به استفاده از مواد جایگزین با کیفیت پایین‌تر روی می آورند.
همین حالا قیمت دلار مرزهای تاریخی را جابجا کرده و معلوم نیست تا چند روز آینده به چه رقمی برسد و این یعنی رشد شدید زیان شرکت ها و احتمالا بازارها نیز با شرایط تهاجمی روبرو خواهند شد. مکانیزم اسنپ‌بک با بازگرداندن تحریم‌های گسترده، صنعت تایر خودرو در ایران را با چالش‌های جدی تری مواجه خواهد کرد. از اختلال در تأمین مواد اولیه گرفته تا توقف همکاری‌های فناورانه و افت کیفیت محصولات، همگی نشان‌دهنده تأثیرات منفی این مکانیزم بر یکی از صنایع کلیدی کشور هستند. برای عبور از این بحران، نیاز به سیاست‌گذاری‌های حمایتی، توسعه فناوری داخلی و ایجاد مسیرهای جدید تأمین وجود دارد.