صنعت تایر ایران نیز مانند سایر صنایع که در روزهای اخیر نگران اتفاقات اقتصادی و سیاسی در پرونده هسته ای و بازگشت ها تحریم ها هستند، به دنبال یافتن راه حلی برای مشکلات موجود است. دلار از مرز صد هزار تومان عبور کرده و با فعال شدن تحریم ها احتمالا فراتر از این حرف ها خواهد رفت و در چنن شرایطی با توجه به مشکلات موجود باید منتظر سخت شدن شرایط برای صنعت باشیم.
واقعیت آن است که صنعت تایر نیز مانند همه صنایع با فعال‌سازی مکانیسم ماشه که منجر به بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران خواهد شد، تأثیرات قابل توجهی خواهد پذیرفت. اثر تحریم بر فروش نفت و بازار ارز کشور، همه صنایع را تحت تاثیر قرار خواهد داد. تحریم‌های شورای امنیت به‌طور مستقیم بر صادرات نفتی ایران فشار وارد خواهند کرد و اندک درآمدهای ارزی که از فروش نفت حاصل می شود متاثر می گردد، چه فروش مستقیم و چه از طریق محدودیت‌های بانکی، بیمه‌ای و حمل‌ونقل.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا همچنان عامل اصلی کاهش صادرات نفتی ایران هستند. در گذشته نیز افت شدید صادرات نفتی در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۷ همزمان با تحریم‌های آمریکا رخ داده است. با این حال پیوستن اروپا به این تحریم ها و الزام آور بودن این تحریم ها برای همه کشورهای دنیا، شرایط را پیچیده تر از گذشته خواهد کرد. البته بسیاری از کشورها همچون کره جنوبی، ژاپن، حتی هند مدتهاست از ایران نفت چندانی نمی خرند، اما در این میان احتمالا چین هم در تصمیمات خود تجدید نظر کند.
واقعیت آن است که طبق محاسبات تجربی، اگر صادرات نفتی ایران نصف شود، نرخ حقیقی ارز می‌تواند تا ۳۵٪ در یک سال افزایش یابد. کاهش درآمدهای ارزی ناشی از افت صادرات نفت، مستقیماً باعث افزایش نرخ ارز می‌شود. این افزایش می‌تواند روندی دائمی داشته باشد، مگر آن‌که با مداخلات بانک مرکزی کنترل شود که گمان نمی رود ارزی در اختیار باشد که بانک مرکزی بتواند روی آن مانور بدهد.
از سوی دیگر حتی اگر تحریم‌ها اثر عملی محدودی داشته باشند، فضای روانی ناشی از بازگشت قطعنامه‌ها می‌تواند باعث نوسانات شدید در بازار ارز و دارایی‌ها شود. به این موارد موضوع تورم مواد اولیه، مشکلات تامین و … را هم باید افزود که همگی مانع رشد پایدار و رقابت‌پذیری تولید در بازار داخلی و خارجی خواهد شد.
در این بین صنعت تایر ایران همین حالا هم با مشکلات کمی دست و پنجه نرم نمی کند؛ از سیاست گذاری ها گرفته تا ناترازی ها و مشکلات زیرساختی و توسعه ای. همانطورکهبارهاازهمینرسانهنیزاعلام شده تولیدکنندگان داخلی برای دریافت ارز با تأخیرهای چندماهه مواجه‌اند و به‌رغم ظرفیت تولید ۳۵۰ هزار تن تایر، تنها حدود ۲۶۰ تا ۲۷۰ میلیون دلار ارز به تولیدکنندگان اختصاص می یابد، در حالی که واردکنندگان برای ۳۰ هزار تن تایر بیش از یک میلیارد دلار ارز دریافت کرده‌اند.
از سوی دیگر واردات گسترده تایرهای سبک (مانند تایر پراید و پژو) باعث شده بازار داخلی تحت فشار قرار گیرد و تولیدکنندگان با بحران نقدینگی مواجه شوند. تایرهای خارجی بدون محدودیت‌های نظارتی و با قیمت‌های دلخواه عرضه می‌شوند، در حالی که تایرهای داخلی تحت نظارت سازمان حمایت قیمت‌گذاری می‌شوند.
در ارتباط با مشکلات زیرساختی و انرژی صنعت تایر نیز بحران تأمین آب، برق و گاز در مناطق صنعتی باعث اختلال در خطوط تولید و افزایش هزینه‌ها شده است. قطع برق در تابستان و محدودیت گاز در زمستان از جمله چالش‌های جدی برای کارخانه‌های تایرسازی هستند که سال به سال وضعیت آن بدتر می شود و دولت از تولیدکنندگان انتظار دارد بدون هیچ حمایت مالی، خودشان فکری به حال انرژی مورد نیاز خود کنند.
از سوی دیگر بسیاری از شرکت‌های صنعت تایر سازی کشور مانند بارز، یزدتایر و کویرتایر پروژه‌های مهمی برای تولید تایرهای معدنی، کشاورزی و صنعتی دارند، اما با مشکلاتی مانند تأمین ارز، کمبود زیرساخت و عدم پرداخت سهم سهامداران دولتی مواجه‌اند که با تشدید تحریم ها احتمالا راه اندازی این پروژه ها به تاریخ سپرده شود.
همین حالا هم به دلایل فوق الذکر و در شرایطی که هنوز تحریم های جهانی فعال نشده اند، به دلیل تشدید مشکلات، تولید در صنعت تایر در کشور تا ۲۵٪ کاهش یافته و احتمال افزایش قیمت‌ها وجود دارد.
فعالان صنعت تایر می گویند برای نجات صنعت تایر ایران، نیاز به بازنگری در سیاست‌های ارزی، کنترل واردات بی‌رویه، حمایت از پروژه‌های توسعه‌ای و رفع موانع زیرساختی وجود دارد. در عین حال نه فقط برای تایر، بلکه برای تمام اقتصاد باید جلوی بازگشت تحریم های جدید را گرفت. در غیر این صورت، این صنعت کلیدی در حوزه حمل‌ونقل و خودروسازی با خطر افول جدی مواجه خواهد شد.
بیشتر بخوانید