به گزارش «لاستیک پرس» در حالی که صنعت خودرو ایران با چالش‌های متعددی از جمله تحریم‌ها، رکود بازار و سیاست‌گذاری‌های ناپایدار دست‌وپنجه نرم می‌کند، یکی از بحران‌های کمتر دیده‌شده اما بسیار حیاتی، بدهی های انباشته خودروسازان به تأمین‌کنندگان قطعات، به‌ویژه تایرسازان است. این بدهی‌ها نه‌تنها توازن مالی تایرسازان را برهم زده، بلکه تهدیدی جدی برای استمرار تولید و ایمنی حمل‌ونقل در کشور محسوب می‌شود.
بر اساس گزارش‌ها و اظهارنظرها، بدهی خودروسازان به تایرسازان بین 4 تا 10 همت برآورد می شود که این بدهی‌ها عمدتاً ناشی از تأخیر در پرداخت مطالبات، قیمت‌گذاری دستوری و ناترازی نقدینگی در خودروسازی‌هاست.
این در حالی است که تایرسازان به عنوان یکی از حلقه‌های کلیدی زنجیره تأمین خودرو، برای تولید مستمر نیازمند نقدینگی، مواد اولیه، و انرژی هستند. اما با عدم وصول مطالبات از خودروسازان، این شرکت‌ها با مشکلات جدی در تأمین ارز، پرداخت حقوق، و حفظ ظرفیت تولید مواجه شده‌اند.
حالا و در نتیجه رشضد بدهی ها و انباشت مطالبات شرکت های تایرساز از خودروسازان گفته می شود: اولا تولید برخی سایزهای پرتقاضا کاهش یافته و این روند در نیمه دوم سال تشدید خواهد شد و احتمال دارد بزودی صف‌های خرید تایر مجدداً شکل بگیرد.
هرچند بازار سیاه در حال حاضر وجود ندارد و بسیاری از سایزها در بازار از قیمت های کارخانه نیز کمتر هستند، اما کاهش تولید در آینده نزدیک می تواند وضعیت را به قبل برگرداند.
بخش عمده‌ای از این بحران به سیاست‌های دستوری در قیمت‌گذاری تایر و خودرو بازمی‌گردد. دولت با هدف کنترل تورم، قیمت‌ها را پایین نگه داشته، اما هزینه واقعی تولید را نادیده گرفته است. در نتیجه، خودروسازان با زیان انباشته مواجه شده‌اند و توان پرداخت به تأمین‌کنندگان را ندارند. این ناترازی ساختاری، در نهایت گریبان تایرسازان را که خود آنها هم با قیمت گذاری دستوری روبرو هستند گرفته و کل زنجیره تولید را تهدید می‌کند.
کارشناسان معتقدند برای خروج از این بحران، چند اقدام کلیدی ضروری است:
- آزادسازی قیمت تایر و خودرو با نظارت دقیق بر جلوگیری از رانت در بازارهای مذکور
- تخصیص به‌موقع ارز به تایرسازان برای تأمین مواد اولیه مورد نیاز و انتقال ارز از واردات به تولید
- ایجاد فوری سازوکار تسویه بدهی‌ها از طریق اوراق خزانه یا تهاتر با دولت و یا هر روشی که تامین مالی شرکت های تایرساز را تقویت کند.
- حمایت واقعی از تولید داخلی در برابر واردات بی‌ضابطه تایرهای بی‌کیفیت
واقعیت آن است که بدهی خودروسازان به تایرسازان، تنها یک عدد در ترازنامه نیست؛ بلکه نشانه‌ای از بحرانی عمیق در ساختار صنعت خودرو ایران است. اگر این زنجیره گسسته شود، نه‌تنها تولید خودرو متوقف خواهد شد، بلکه ایمنی حمل‌ونقل، اشتغال، و اقتصاد ملی نیز آسیب خواهد دید. وقت آن رسیده که سیاست‌گذاران با نگاهی واقع‌گرایانه و حمایتی، این گره کور را باز کنند.