صنعت لاستیک یکی از شریان‌های حیاتی در اقتصاد و تولید جهان محسوب می‌شود. تایرهای خودرو، دستکش‌های پزشکی، تسمه‌های نقاله، قطعات هوافضا و حتی وسایل الکترونیکی همگی به قطعات لاستیکی نیاز دارند. در چنین بستری، ورود تکنولوژی نوین در این صنعت، الزام‌آور شده است تا بتوان از آثار و نتایج آن در جهت بهبود کیفی و قیمتی استفاده کرد. در این گزارش به برخی از آخرین موارد توسعه فناوری و دانش در صنعت لاستیک و تایر می پردازیم.
مواد اولیه پیشرفته (Advanced Materials)
تکنولوژی نوین در صنعت تایر بیش از همه چیز، وابسته به پیشرفت در حوزۀ مواد اولیه است. انتخاب مواد درست و ترکیب آن‌ها در فرمولاسیون تایر، مستقیماً بر روی مقاومت در برابر سایش، انعطاف‌پذیری، پایداری حرارتی و دوستدار محیط زیست بودن محصول نهایی تأثیر دارد.
پلیمرهای مهندسی‌شده و نانوکامپوزیت‌ها
پلیمرهای مهندسی‌شده: به کار بردن پلیمرهای سنتزی با ساختار مولکولی بهینه می‌تواند طول عمر تایر را تا چندین برابر افزایش دهد. این نوع پلیمرها در مقابل دمای بالا و فشار زیاد، عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند.
نانوسیلیکا و نانوکربن بلک: در دهه اخیر، یکی از بزرگ‌ترین انقلاب‌ها در صنعت تایر، ورود نانومواد است. افزودن نانوسیلیکا به ترکیب تایر، منجر به کاهش اصطکاک غلتشی و بهبود خواص دینامیکی تایر می‌شود. همچنین نانوکربن بلک، موجب ارتقای مقاومت در برابر حرارت و سایش خواهد شد.
ترکیبات زیست‌پایه و زیست‌تخریب‌پذیر
تایرهای گیاهی: با بالا گرفتن تب حفاظت از محیط‌زیست، برخی تولیدکنندگان به استفاده از تایر طبیعیِ گیاهی یا بیوپلیمری روی آورده‌اند که ردپای کربنی کمتری برجای می‌گذارد.
تایرهای زیست‌تخریب‌پذیر: اگرچه هنوز در مراحل ابتدایی توسعه هستند، اما انتظار می‌رود در آینده نزدیک، حجم قابل‌توجهی از ضایعات تایری را کاهش دهند. این نوع تایرها پس از مدتی در محیط، تجزیه می‌شوند و آلودگی کمتری ایجاد می‌کنند.
هوش مصنوعی و اتوماسیون در فرآیند تولید
یکی از مهم‌ترین جلوه‌های تکنولوژی نوین در صنعت تایر، استفاده از هوش مصنوعی و اتوماسیون است. شرکت‌ها با بهره‌گیری از ابزارهای هوشمند و ربات‌های صنعتی، راندمان خطوط تولید را به طرز چشمگیری افزایش داده‌اند.
سامانه‌های کنترل خودکار
اتوماسیون: دستگاه‌های خودکار و ربات‌ها می‌توانند فرایند اختلاط، قالب‌گیری و پخت تایر را با دقت بالا انجام دهند. این کار، ضایعات را کاهش داده و باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود.
کنترل کیفی لحظه‌ای: با استفاده از حسگرهای توکار، امکان سنجش دما، فشار و رطوبت در همه مراحل تولید تایر فراهم می‌شود. چنین نظارتی، نقش مهمی در تضمین کیفیت و جلوگیری از خرابی دارد.
هوش مصنوعی در مدیریت داده و عیب‌یابی
تحلیل کلان‌داده (Big Data Analytics): داده‌های جمع‌آوری‌شده از مراحل مختلف تولید، به‌کمک الگوریتم‌های هوش مصنوعی تحلیل می‌شوند تا الگوهای خرابی شناسایی و بهبودهای لازم اعمال شود.
یادگیری ماشین (Machine Learning): این مدل‌ها کمک می‌کنند تا پیش از وقوع مشکل، نسبت به تعمیرات پیشگیرانه اقدام شود و زمان خرابی خط تولید یا کاهش کیفیت محصول را به حداقل برسانیم.
روش‌های پیشرفته اختلاط و پخت (Mixing & Curing)
اختلاط پربازده
فرآیند اختلاط در تولید تایر، نقش کلیدی در توزیع یکنواخت مواد اولیه دارد. تکنولوژی نوین در صنعت تایر، به‌ویژه در طراحی میکسرهای پیشرفته (نظیر Banbury Mixer و Intermeshing Mixer)، کمک شایانی به ارتقای بهره‌وری و کاهش مصرف انرژی کرده است.
بهبود راندمان: در این میکسرها، کنترل دقیق دما و فشار، یکنواختی در خروجی تایر را تضمین می‌کند.
صرفه‌جویی در زمان: سرعت چرخش و طراحی دقیق مارپیچ‌ها باعث کاهش زمان لازم برای اختلاط می‌شود.
پخت سریع و کم‌مصرف
جدیدترین تکنولوژی‌ها در پخت تایر، روش‌هایی مانند پخت مادون قرمز، پخت مایکروویوی و حتی پخت با اشعه الکترون را پیشنهاد می‌کند:
