چهار پیش نیاز توسعه فناورانه در صنعت تایر

به تحلیل «لاستیک پرس»، ارتقای فناوری در صنعت تایر ایران و افزایش رقابت‌پذیری تایرهای ایرانی در بازارهای جهانی، از موضوعات بسیار مهم در این صنعت است که تحقق آن نیازمند پیش نیازهای مهمی است و مشخص نیست در وضعیت کنونی، تا چه میزان این بسترها فراهم باشند.
مهمترین این پیش نیازها عبارتند از:
1- سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه: شرکت‌های تولیدکننده تایر در ایران باید برنامه‌های منسجمی را برای سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه فناوری‌های پیشرفته و نوآوری‌های جدید داشته باشند. این اقدام می‌تواند منجر به ارتقای کیفیت و نوآوری در تایرهای ایرانی شود. فعالان صنعت تایر جهان بخش قابل توجهی از منابع مالی خود را به موضوع تحقیق و توسعه اختصاص می دهند و این در حالی است که رقم بودجه این مبحث در صنعت تایر ایران بسیار ناچیز است. درحالی‌که حداقل بودجۀ R&D در دنیا چهار درصد از درآمد شرکت‌ها را شامل می‌شود، در ایران این رقم ۰٫۰۰۹ درصد از بودجۀ شرکت‌های بزرگ دولتی است. طبق آماری که سال قبل از سوی “انجمن مراکز تحقیق و توسعه وزارت صنعت، معدن، تجارت” اعلام شد کمتر از دو درصد مراکز، شرکت‌ها و کارخانه‌های صنعتی در کشور دارای واحد تحقیق و توسعه (R&D) هستند. درحالی که شرکت‌ها و موسسات بزرگ صنعتی در دنیا نزدیک به یک سوم (٣٠درصد) از درآمدِ خود را به پژوهش و تحقیق برای توسعه اختصاص می‌دهند، اما در ایران این رقم در بیشتر مراکز و صنایع “کمتر از یک درصد” است.
2 – همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی: برقراری همکاری و هم‌افزایی با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی می‌تواند به شرکت‌های تولید تایر در ایران کمک کند تا از دانش و تخصص این مراکز بهره ببرند و فناوری‌های پیشرفته‌تری را در تایرهای خود استفاده کنند. در ایران ارتباط بین دانشگاه ها و صنعت در خلال سال های اخیر توسعه یافته، با این حال صنعت تایر ارتباط چندان زیادی با مراکز دانشگاهی ندارد و رشته هایی همچون مهندسی تایر، طراحی، پخت، اختلاط و … زیرمجموعه های رشته های دیگر همچون مهندسی شیمی، فیزیک، صنایع و … قرار دارند. در سال های گذشته تلاش هایی برای این منظور صورت گرفته اما متولی پیگیر و جدی در این زمینه وجود ندارد. به نظر می رسد بسیار ضروری است تا رشته دانشگاهی مجزایی با شاخه های مرتبط در این حوزه طراحی و به صورت سالانه نسبت به جذب دانشجو اقدام نماید و در عین حال با استفاده از افراد متخصص در این حوزه که دارای دانش آکادمیک و تجربی هستند، نیروهای متخصص در صنعت به خصوص در حوزه ماشین آلات و طراحی و … تربیت و به صنعت ورود کنند.
3- برنامه‌ریزی استراتژیک: شرکت‌های تولید تایر باید برنامه‌های استراتژیک بلندمدتی را برای توسعه فناوری و ارتقای کیفیت تایرهای خود داشته و این برنامه‌ها را به صورت مستمر پیگیری کنند. آن چه مشخص است مبنای یک استراتژی بلندمدت در این صنعت، بررسی نقاط ضعف داخلی غالب بر نقاط قوت و تهدیدات در برابر فرصت های این صنعت است. استراتژی توسعه صنعت تایر طبیعتا به مجموعه‌ای از جهت‌گیری‌های بلندمدت اطلاق می‌شود که ابعاد متفاوتی را در برمی گیرد؛ اعم از وظایف بخش خصوصی، وظایف دولت و تعریف چارچوب و نحوه ارتباط بخش صنعت با اقتصاد جهانی. با در نظر گرفتن مفهوم توسعه صنعتی، به‌عنوان یک مسیر و یا یک مرحله از گذار توسعه اقتصادی، می‌توان استراتژی توسعه صنعت تایر را به نقشه راهی تشبیه کرد که سیاست صنعتی در لایه‌ای پایین‌تر از آن، ابزارها، بودجه، ملزومات و تاکتیک‌های اجرایی طی مسیر را مشخص می‌کند. در واقع، سیاست مذکور دربردارنده کلیه سیاست های صنعتی، تجاری، ارزی، پولی و مالی است که همگی در یک راستا و به صورت هماهنگ در جهت تحقق استراتژی توسعه صنعت، تنظیم می شوند که حاکی از ضرورت برخورداری از یک خط‌مشی منسجم برای تدوین استراتژی توسعه صنعت تایر کشور است. تحقیقات متعددی در این باره از طرف متخصصان امر صورت گرفته و حتی یک استراتژی بلندمدت در این زمینه تدوین شده که متاسفانه به نتایج مطلوب نرسیده و در حال حاضر افرادی که در تدوین این استراتژی نقش داشته اند در حال ارزیابی اسیب های عدم تحقق اهداف آن هستند.
4- استفاده از فناوری های نوین: استفاده از فناوری های پیشرفته، استفاده از برندهای معتبر جهانی مواد اولیه و ماشین آلات و همچنین بهبود فناوری‌های آموزشی و تجهیزات آزمایشگاهی می‌تواند به توسعه صنعت تایر ایران کمک کند. این امر در ابتدا چهار نتیجه مهم به همراه دارد؛ اول، ارتقای کیفیت محصولات است که استفاده از فناوری های نوین دنیا باعث استحکام بالاتر در برابر عوامل مختلف، از سایش گرفته تا مقاومت حرارتی می گردد. دومین اثر کاهش هزینه‌ها است که هم برای تولیدکننده و هم برای مصرف‌کننده نهایی اثربخش است. سوم، دوستدار محیط‌زیست بودن و کاهش ردپای کربن و گسترش بازیافت تایرهای فرسوده است. مورد چهارم نیز ایمنی و نوآوری و تضمین استانداردهای ایمنی و ارائه محصولاتی است که عمر طولانی‌تری دارند. گزارش‌های آماری نشان می‌دهد که شرکت‌های بزرگ تایر‌سازی در جهان، هر ساله مبالغ قابل‌توجهی را به تحقیقات و توسعۀ فناوری اختصاص می‌دهند. با توجه به گسترش خودروهای الکتریکی و نیاز به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، صنعت تایر نیز از این قاعده مستثنا نیست و باید با تکنولوژی‌های مدرن همگام شود.