به گزارش «لاستیک پرس» در دهه‌های اخیر، چین به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان تایر در جهان تبدیل شده است. این کشور با به‌کارگیری سیاست‌های حمایتی در حوزه صنعت به ویژه صنعت تایر، تأثیر چشمگیری بر ساختار و رقابت در بازار جهانی تایر داشته است. سیاست‌های دولت چین در زمینه یارانه‌دهی، حمایت از صادرات و توسعه فناوری نقش بسزایی در این روند ایفا کرده‌اند.
دولت چین سال‌هاست که با ارائه وام‌های کم‌بهره، کاهش مالیات و تامین مواد اولیه ارزان، از تولیدکنندگان صنعت تایر حمایت می‌کند. این حمایت‌ها باعث کاهش هزینه تولید و در نتیجه کاهش قیمت تمام‌شده محصولات چینی در بازارهای جهانی شده است.
چین به طور مداوم از طریق ابزارهایی مانند یارانه‌های نقدی، تسهیلات صندوق‌های دولتی و سیاست‌های حمایتی دیگر، از بخش‌های صنعتی خود، به ویژه زیرمجموعه های صنایع خودروسازی حمایت می کند.
برآوردهای اخیر نشان می‌دهد که هزینه‌های سیاست صنعتی چین به مراتب بالاتر از سایر اقتصادهای پیشرو است و حدود ۱.۷۳ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور صرف اعطای یارانه به روش‌های مختلف به بخش‌های مورد هدف صنعتی می‌شود.
چین امروز بیش از هر زمان دیگری، برای حضور موثر شرکت‌هایش در بازارهای بین‌المللی اهمیت قائل است و توسعه صادرات اروپا به چین را منوط به سرمایه‌گذاری مشترک و انتقال فناوری کرده است. قاطع‌تر شدن سیاست‌های حمایت از صنعت و خطرات جدیدی که رقابت چینی برای بازارهای اروپا ایجاد می‌کند، امروز دیگر قاعده بازی را به هم زده است. علاوه بر اعطای حجم وسیعی از یارانه مستقیم به بخش صنعت و به بهم زدن بازی رقابت در داخل و خارج به نفع شرکت‌های چینی، پکن سیاست‌های جدید سرمایه‌گذاری خارجی جدیدی در فضای سیاست صنعتی نوین خود تعریف کرده است.
از ابتدای سال ۲۰۲۱ این سیاست‌ها عبارت بوده‌اند از «اعطای خودمختاری بیشتر به شرکت‌های خصوصی و دولتی چین در تامین سرمایه از خارج در حوزه تحقیق و توسعه و کمک به ایجاد یک اکوسیسم فناوری به شدت جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی».
دولت چین پس از یک دوره حمایت شدید از برخی صنایع پیشرو مانند صنعت خودروهای برقی از طریق یارانه به تولید و اعتبار برای خرید محصولات آنها به شهروندان، امروز برای ورود این صنایع به بازارهای جهانی تدبیر و سرمایه‌گذاری خارجی در صنایع پیشرو را تشویق می‌کند. از این رو، محدودیت‌های سرمایه‌گذاری خارجی را کاهش داده، که اجازه می‌دهد تا سهام خارجی‌ها در سرمایه‌گذاری مشترک چینی افزایش یابد.
توسعه صادرات:
با توجه به اشباع بازار داخلی، چین استراتژی‌های تشویقی متعددی برای صادرات در صنعت تایر ارائه داده است، از جمله مشوق‌های مالیاتی و توافقنامه‌های تجاری با کشورهای مختلف. این سیاست باعث شده حجم بالایی از تایرهای چینی به بازارهای آمریکای شمالی، اروپا، آسیا و آفریقا صادر شود. این موضوع در ایران نیز باعث بروز مشکلات جدی در صنعت تایر شده که واردات 5 برابری تایر در یک سال و فروش تایرهای ناشناخته به صورت چکی و در چند قسط نمونه هایی از این مشکلات هستند که قدرت رقابتی تایرهای ایرانی را تهدید می کنند.
دولت چین انواع یارانه های صادراتی را برای صنایع خود از جمله صنعت تایر در نظر می گیرد که از آن جمله می توان به بازپرداخت مالیات صادرات (Export Tax Rebates)، یارانه های مستقیم صادراتی، اعتبارات مالی و تسهیلات، فرصت های ویژه در مناطق تجاری و حمایت های زیرساختی حوزه تولید صادراتی اشاره کرد.
بازپرداخت مالیات صادرات به صادرکنندگان اجازه می‌دهد تا مالیات‌های پرداختی بر مواد اولیه وارداتی و هزینه‌های تولید را پس بگیرند و این به کاهش هزینه‌های نهایی محصول کمک می‌کند. همچنین دولت چین ممکن است به طور مستقیم به برخی صنایع یا شرکت‌هایی که صادرات قابل توجهی دارند، کمک‌های مالی ارائه دهد؛ به خصوص در بخش‌های استراتژیک.
شرکت‌های صادراتی همچنین از طریق دسترسی به وام‌های کم‌بهره و اعتبارات تجاری با شرایط تسهیل‌شده، از سوی دولت حمایت می‌شوند. ضمنا ایجاد مناطق ویژه اقتصادی و آسان‌سازی فرایندهای گمرکی و اداری برای صادرات، بخشی از یارانه‌های غیرمستقیم است که به تسهیل تجارت کمک می‌کند.
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل و لجستیک نیز به طور غیرمستقیم هزینه صادرات را کاهش می‌دهد و به نفع شرکت‌ها است.
سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه:
در سال‌های اخیر، شرکت‌های چینی با حمایت دولت سرمایه‌گذاری بالایی در تحقیق و توسعه انجام داده‌اند تا کیفیت تایرهای خود را افزایش دهند و بتوانند با برندهای مطرح جهانی رقابت کنند. این کشور با تاکید بر سیاست‌هایی مانند «توسعه سبز، با کارایی بالا و هوشمندانه» در صنعت تایر، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در تحقیق و توسعه (R&D) در این بخش انجام داده است تا کیفیت محصولات را افزایش دهد و توانایی رقابت جهانی را تقویت کند. این سرمایه‌گذاری با هدف بهینه‌سازی و یکپارچه‌سازی ظرفیت‌های تولیدی ناکارآمد و عقب‌مانده انجام می‌شود و بر توسعه تایرهای سازگار با محیط زیست تمرکز دارد.
تعیین راهبردها و برنامه‌هایی برای توسعه سبز و هوشمند در صنعت تایر؛ تمرکز بر تحقیق و توسعه در جهت ارتقای کیفیت در صنعت تایر و دوام و قابلیت اطمینان تایرهای چینی با حمایت های دولتی، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه تایرهای سبز و دوستدار محیط زیست، بهینه‌سازی و یکپارچه‌سازی ظرفیت‌های تولید ناکارآمد و عقب‌مانده، افزایش رقابت‌پذیری جهانی از طریق پیشرفت‌های حاصل از سرمایه‌گذاری در R&D و افزایش جذابیت تایرهای چینی برای مصرف‌کنندگان در سراسر جهان همگی از اقدامات حمایتی دولت چین در حوزه تحقیق و توسعه بوده و هست.
تأثیرات جهانی این سیاست ها چیست؟
افزایش رقابت: ورود تایرهای ارزان قیمت چینی به بازارهای جهانی فشار زیادی بر تولیدکنندگان محلی وارد کرده و برخی از شرکت‌های قدیمی را مجبور به کاهش قیمت یا حتی خروج از بازار کرده است.
تحمیل تعرفه‌ها: کشورهایی مانند آمریکا و اتحادیه اروپا برای مقابله با سیل واردات ارزان قیمت تایرهای چینی، تعرفه‌های ضددامپینگ بر تایرهای وارداتی وضع کرده‌اند. اگرچه این اقدامات تا حدودی صادرات چین را محدود کرده، اما بازارهایی مانند آفریقا و آسیا همچنان دسترسی وسیعی به محصولات چینی دارند.
نوآوری و ارتقای کیفیت: رقابت با صنعت تایر چین باعث شده سایر تولیدکنندگان جهانی نیز به سمت افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و ارتقای فناوری حرکت کنند تا بتوانند سهم بازار خود را حفظ کنند.
باید گفت سیاست‌های صنعتی و صادراتی چین، به طور قابل توجهی ساختار جهانی صنعت تایر را تغییر داده است. اگر چه ورود تایرهای چینی فرصت‌هایی مانند کاهش قیمت برای مصرف‌کنندگان به همراه داشته، اما چالش‌هایی هم برای تولیدکنندگان دیگر کشورها از جمله ایران ایجاد کرده است. به نظر می‌رسد در سال‌های آینده با ادامه سیاست‌های حمایتی چین و بهبود فناوری، سهم این کشور از بازار جهانی صنعت تایر همچنان رو به افزایش باشد.
بیشتر بخوانید:
صنعت تایر هند نگران حمله چینی ها