مهندس محمدصادق مخنفی
پیشکسوت صنعت تایر ایران
صرف نظر از چالشهای عام و کلی صنایع آب بر از یک طرف و از طرف دیگر شرایط اقلیمی کشور خشکسالیهای متناوب و کمبود آب که برای سالهای نه چندان دور نیز با شدت و حدت بیشتری از جانب متخصصین و کارشناسان امر پیش بینی می شود و همچنین صرف نظر از اقتصاد سیاسی حاکم بر کشور و تسلط سرمایه داری تجاری و مالی که عرصه را برای رشد و شکوفایی صنعت به مفهوم عام آن تنگ کرده است، بزرگترین چالش پیش روی صنعت تایر، شکاف عمیق موجود بین صنعت در کشور ما با صنایع تایرسازی در کلاس جهانی و حتی منطقه ای است که ریشه اصلی این شکاف در عدم دسترسی و بکارگیری فناوریهای نوین در صنعت لاستیک کشور است.
به قول یکی از مدیران و متخصصان این صنعت ما خالق فناوری تایر نیستیم و تولید تحت لیسانس و با نام تجاری معتبر، همکاری با تولید کنندگان معتبر جهانی، انتقال فناوریهای نوین، ایجاد مراکز پژوهشی و تحقیقاتی، پرورش کادر متخصص برای جذب این فناوری ها و ارتقاء آن، تنها راه برون رفت از این چالش است.
در مقابل توسعه نسبی حمل و نقل جاده ای نسبت به ناوگان هوایی و دریایی و امکان توسعه و گسترش بیشتر آن، توسعه بازار تایر در منطقه و هزینه های پایین نیروی کار در مقایسه با کشورهای پیشرفته و صنعتی از فرصت های صنعت تایر کشور محسوب می شود. علاوه بر این موارد، امکان تولید برخی از مواد اولیه مورد مصرف در تایر نظیر کائوچوی مصنوعی، گوگرد، اکسید روی، سیلیکا و …. را نیز می توان از فرصت های این صنعت به شمار آورد که در صورت سرمایه گذاری بخش خصوصی و یا دولتی، امکان صادرات این مواد به کشورهای منطقه نیز دور از انتظار نمی باشد.
چشم انداز صنعت تایر کشور
چشم انداز صنعت تایر کشور را می توان در دو دوره کوتاه مدت پنج ساله و بلندمدت بررسی کرد. از اولویتهای صنعت تایر در دوره پنج ساله می توان به افزایش کمی و کیفی تولید تایر با بهره گیری از انتقال دانش فنی نوین، به نحوی که نسبت های تولیدی انواع تایر با انواع خودروهای در حال حرکت سواری، باری، وانتی، اتوبوسی و ماشین های صنعتی متناسب باشد، اشاره کرد. عدم سازگاری این دو، انباشت محصول در برخی از انواع و کمبود در برخی دیگر را سبب می شود. این امر موجب اخلال در حمل و نقل جاده ای و به تبع آن، اخلال در سیستم توزیع کالاهای اساسی، صنعتی و حتی مصرفی می گردد؛ امری که در عرض سالیان گذشته بارها شاهد آن بودیم.
در چشم انداز میان مدت و بلند مدت ۲۰ ساله نیز می توان به اولویتهای مهمی همچون ضرورت انتقال دانش فنی تولید تایرهای مخصوص خودروهای هیبریدی و برقی و همچنین تایرهای هوشمند و بهره گیری از فناوریهای نوین اشاره کرد. در عین حال تربیت کادر تخصصی و توانمندسازی منابع انسانی موجود از طریق آموزشهای عملی و تئوریک در داخل و خارج از کشور، ارتباط با مراکز تولیدی و آموزشی معتبر جهانی، آماده سازی این نیروها برای جذب، نگهداشت و ارتقاء دانش فنی اخذ شده و تشکیل مراکز پژوهشی و تحقیقاتی، گام اساسی برای این منظور است. تولید مشترک با برندهای معتبر جهانی هم در این مرحله برای رشد و توسعه این صنعت بسیار مفید خواهد بود.
چالش های صنعت تایر ایران
در خصوص مشکلات صنعت تایر کشور و راه های برون رفت آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
(۱) ایجاد رشته تحصیلی دانشگاهی با عنوان مهندسی تایر از طریق وزارت فرهنگ و آموزش عالی
(۲) ایجاد مراکز پژوهشی تایر به عنوان پل ارتباطی بین کارخانجات تولید تایر و دانشگاه از طریق مرکز پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
(۳) ادغام شرکت های تابرسازی در دو بخش خصوصی و عمومی
(۴) تدوین برنامه و راهبردهای صنعت تایر بر اساس برنامه کلان توسعه پایدار کشور اعلام این برنامه به هر دو بخش و هدایت آنها از طریق مراکز پژوهشی ایجاد شده
(۵) حمایتهای مادی و معنوی هر دو بخش از طریق اعطای تسهیلات
توصیه هایی به مدیران و فعالان صنعت تایر
عصر، عصر دانایی است. توانمند سازی کارشناسان برای بقاء کارخانجات از اولویت ها است. بدون نیروهای متخصص و کاردان هیچ توسعه ای امکان پذیر نیست. مسئولیت اصلی این امر با مدیران ارشد کارخانجات است. آنها از طریق برنامه های آموزشی عملی و تئوریک و ایجاد انگیزه می توانند در آماده سازی نیروهای متخصص نقش مهم و مؤثرتری ایفا نمایند. جوانان مشغول به کار در کارخانجات تایرسازی هم این وظیفه را فقط به عهده کارفرما نگذارند. خود نیز باید در این زمینه تلاش کنند و مطمئن باشند که این تلاش برای آینده خود آنها نیز تأثیر شگرفی به جا خواهد گذاشت.
