طبق آمارها میزان تولید تایرهای کامیونی و اتوبوسی در داخل کشور تنها 20 درصد نیاز داخل را پاسخ می دهد و 80 درصد دیگر از مسیر واردات تامین می شود. این در حالی است که بخش قابل توجهی از تایرهای قاچاق که به کشور وارد و به بازار تزریق می شوند نیز مربوط به این نوع تایرها هستند.

این آمارها در شرایطی است که شرکت های داخلی همچون بارز و سبلان رازی از جمله شرکت هایی هستند که دارای خطوط تولید تایرهای اتوبوسی و کامیونی هستند و ظرفیت های فراوانی برای تولید این تایرها ایجاد شده و پروژه هایی نیز برای افزایش ظرفیت های تولید طراحی شده است، اما به دلیل مشکلات متعدد متوقف مانده و یا به کندی پیش می رود.

به عنوان مثال چندی پیش خط تولید تایرهای اتوبوسی و کامیونی بارز به دلیل اتمام ذخایر استیل کورد متوقف شد که دلیل آن کمبود و عدم تخصیص ارز اعلام شده بود.

خط‌ تولید تایرهای رادیال باری-اتوبوسی بارز اولین و مهم‌ ترین خط‌ تولید گروه محصول تایرهای این مدل است که با ظرفیت تولید ۸۰ تن تایر و با تیراژ هزار و سیصد حلقه در روز راه اندازی شده و پس از آن تایرهای سبلان رازی دومین شرکت تولیدکننده این نوع تایرها است.

در این ارتباط رییس انجمن تولید، تامین کنندگان مواد اولیه و زنجیره ارزش صنایع لاستیک کشور با بیان اینکه در حوزه تولید تایرهای کامیونی با ۶۰‌ هزار تن کسری روبه‌رو هستیم می گوید: در حال حاضر در حوزه تولید تایرهای سنگین، دو کارخانه بارز و سبلان رازی، هر یک به ظرفیت ۳۰‌ هزار تن و در مجموع ۶۰‌ هزار تن محصول تولید می‌‌‌کنند؛ در حالی که نیاز کشور به این کالا ۱۲۰‌هزار تن است.

محمدرضا گنجی با اشاره به اینکه ۶۰‌ هزار تن از نیاز کشور به این نوع تایر از طریق واردات تامین می‌شود، به قیمت‌های بالای این محصول در وضعیت کنونی بازار اشاره کرد و افزود: این نوع لاستیک با قیمتی در حدود 3 تا ۴ برابر قیمت نمونه داخلی در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد که مشکلات زیادی را در حوزه حمل‌ونقل جاده‌‌‌ای ما ایجاد کرده و به معنی ضرورت و نیاز راه‌‌‌اندازی دو خط تولید ۳۰‌ هزار تنی برای تامین نیاز داخل به این نوع تایرهاست.

به گفته وی بر اساس احساس وظیفه نسبت به ضرورت رفع کسری موجود در بازار، هم‌‌‌اکنون مجموعه رازی تولید ۱۰۰‌هزار تن لاستیک سنگین را با استفاده از امکانات شرکت «گسترش تایر رازی» در دستور کار خود قرار داده که قرار است این پروژه در منطقه محروم کردستان کلید بخورد.

وی افزود: با راه‌‌‌اندازی این پروژه، بیش از ۵۰‌هزار تن فراتر از نیاز کشور به تایرهای سنگین تولید و راهی بازارهای جهانی و صادراتی خواهد شد.

با توجه به نیاز ناوگان حمل‌ و نقل بار و مسافر کشور به تایرهای رادیال باری-‌اتوبوسی در چهار سایز ۲۳۵، ۳۱۵، ۳۸۵ و ۱۲-۲۴ سیمی، راه اندازی پروژه ها و طرح های توسعه و افزایش ظرفیت تولید این نوع تایرها بسیار ضروری است و در این مسیر تامین مواد اولیه مورد نیاز از اهمیت بسیاری برخوردار است.

کارشناسان می گویند تامین بسیاری از مواد اولیه مورد نیاز برای تولید تایرهای سنگین در داخل ممکن است، اما برخی مواد اولیه باید وارد شود و در عین حال ماشین آلات مورد نیاز باید بروزرسانی و تقویت شوند و همه این موضوعات نیازمند حمایت ارزی دولت است.

به عنوان مثال با این که از چند سال گذشته امکان تولید استیل‌کورد موردنیاز تایرهای رادیال سواری در ایران فراهم شده است، اما تولیدکنندگان داخلی استیل‌کورد هنوز امکان تولید سیم مورد نیاز تایرهای باری-اتوبوسی را ندارند و دو کارخانه بارز کرمان و تایر رازی مجبور به تامین استیل‌کورد موردنیاز خود از طریق واردات هستند.

در این بین به گفته فعالان این صنعت، از زمانی که ارز تخصیص می یابد تا زمانی که مواد اولیه وارد و در اختیار تولیدکننده قرار می گیرد بیش از سه ماه زمان لازم است و هر چه عملیات تخصیص ارز طولانی تر شود، خرید مواد اولیه نیز بیشتر به طول خواهد انجامید و در نتیجه خطوط تولید با ریسک بالاتری روبرو می شوند.

به عقیده آنها دولت اگر از این صنعت حمایت کند و طرح های نیمه تمام و افزایش ظرفیت ها معطل منابع ارزی و ریالی نباشند بزودی از واردات تایر سنگین بی نیاز و به صادرکننده تبدیل می شویم، اما متاسفانه دولت ها سمت واردات را می گیرند و بیش از تولید به واردات اهمیت می دهند و منابع ارزی و ریالی را به سمت واردات گسیل می کنند.

در همین راستا مدتی پیش نیز انجمن صنفی صنعت تایر به وزیر صمت دولت قبل نامه نوشتند و به عدم تغییرات قیمتی متناسب با هزینه های تولید هشدار دادند و گفتند این موضوع تولید تایرهای اتوبوسی و کامیونی را با 50 درصد زیان روبرو کرده است.

لازم به ذکر است واردات تایرهای باری اتوبوسی با ارز ترجیحی (۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان) و سود بازرگانی صفر درصد صورت می گیرد؛ در حالیکه نرخ ارز تولیدکننده این نوع تایر بالاتر از نرخ نیمایی ( ۴۰ هزار تومان) است.