به گزارش «لاستیک پرس» نگاهی به بازار محصولات پتروشیمی در ایران و فرایند قیمت گذاری این محصولات نشان می دهد بسیاری از صنایع پایین دستی این صنعت از جمله صنعت تایرسازی که برخی مواد اولیه مورد نیاز خود را از بورس کالا و از این گروه تامین می کند با مشکلات عدیده ای روبرو هستند.
بر اساس قوانین بورس کالا قیمت های پایه محصولات پتروشیمی بر اساس قیمت های جهانی مندرج در ژورنال های معتبر جهانی استخراج و بر اساس ارز مبادله ای قیمت گذاری می گردد.
هرچند بر اساس این فرمول قیمت ها بر اساس قیمت های جهانی تعیین می گردد اما مشکل زمانی است که محصولات تحت تاثیر رقابت های درون بازار به صورت روزانه با افزایش قیمت های رقابتی روبرو می گردد.
چرا قیمت ها افزایش می یابد؟
کارشناسان حوزه بازار معتقدند افزایش روزانه قیمت ها به چند دلیل اتفاق می افتد؛ اولا عرضه شرکت های بالادستی پتروشیمی با نوسان روبرو است و غالبا نیازهای بازار توسط این شرکت ها تامین نمی شود.
ثانیا به خصوص در شرایطی که بازارها با تنش های احتمالی یا شوک های ناخواسته روبرو است شاهد افزایش تقاضای سفته بازی در بورس کالا هستیم که این امر باعث افزایش رقابت در بازار می گردد.
نتیجه این دو موضوع آن شده که امروز قیمت بسیاری از مواد اولیه پتروشیمی مورد نیاز برای فعالان صنایع بالاتر از قیمت های جهانی است.
اختلاف قیمت های رقابتی در بورس کالا تا جایی است که واردات همین محصولات با ارز آزاد به صرفه تر از خرید محصولات داخلی در بورس کالا است و از آن بدتر این که بسیاری از همین محصولات با قیمت های پایین به بازارهای منطقه صادر می شود.
فعالان باار می گویند خرید محصول ایرانی از بازار ترکیه و با ارز آزاد و بازگشت آن به کشور مقرون به صرفه تر از خرید همان محصول در بورس کالاست.
این مسایل باعث شده بسیاری از فعالان صنایع پایین دست پتروشیمی از جمله صنعت تایر نسبت به موضوع نگران باشند.
راهکار چیست؟
به عقیده آنها دولت باید روش خرید مواد اولیه را برای فعالان صنایع گوناگون تسهیل کند. البته فعالان صنایع بالادست به خصوص از سال 97 که نرخ ارز با جهش های شدید روبرو شد نشان داده اند که صادرات یک اولویت اصلی برای آنها است.
به همین دلیل در برهه هایی میزان عرضه محصول در بورس را دستکاری کرده اند با این حال با الزامی که دفتر صنایع تکمیلی برای آنها مشخص کرد ملزم به رعایت کف های عرضه شدند؛ هرچند نظارت بر رعایت کف های عرضه نیز خود داستان دیگری است.
در این شرایط به عقیده فعالان صنعت تایر با توجه به این که قیمت خرید مواد اولیه پتروشیمی تقریبا آزاد است و متناسب با قیمت های جهانی است لذا یا باید قیمت ها در صنعت تایر نیز آزاد شود و یا سیستم خرید مواد اولیه از بورس برای فعالان این صنعت اصلاح گردد تا رقابت های کاذب در بورس باعث افزایش بی رویه هزینه های تولید نگردد.
شناسایی فرصت های دلالی از بورس کالا از یک سو و تعیین سهمیه های خرید برای تولیدکنندگان واقعی و همچنین استفاده از ر بورس برای ارتباط مستقیم صنایع بالادستی و پایین دستی در مورد کالاهای استراتژیک مانند تایر و تقویت معاملات نسیه و سلف و اوراق مختلف برای این منظور همگی از راهکارهایی است که می تواند هزینه تامین مواد اولیه در بورس کالا را کاهش دهد.
این در حالی است که عرضه تایر در بورس کالا نیز موردی است که هرچند نیازمند بررسی همه جوانب است اما می تواند بخشی از دم تعادل موجود را برطرف کند.