شرکتهای عضو انجمن صنفی صنعت تایر ایران با تولیدی بالغ بر ۳۱۰ هزار تن انواع محصولات و رشد وزنی شش درصدی نسبت به سال قبل رفته رفته سال ۱۴۰۳ را پشت سر میگذارند. تا پایان امسال پیش بینی می شود که تولید تایر خودرو در دو گروه بایاس و رادیال به عددی معادل ۲۸۰ هزار تن برسد و فروش حاصل از تولیدات تایر به رقمی معادل ۴۵ هزار میلیارد تومان که رشد ۱۵ درصدی از این لحاظ را نسبت به سال قبل خواهد داشت. میانگین نرخ فروش تایر در سال ۱۴۰۳ به ازای هر کیلوگرم معادل ۱۶۰۰۰۰ تومان بوده است که با دلار ۹۰۰۰۰ تومان هر کیلو تایر ۱٫۷ دلار و با احتساب دلار ۶۸۰۰۰ تومانی ۲٫۳۷ دلار می باشد.

سهم تایرهای سواری رینگ ۱۳ تا ۱۵ از کل تولید تایرهای سواری بالغ بر ۸۸ درصد و سهم تایرهای رینگ ۱۶ تا ۲۰ گروه سواری معادل ۱۲ درصد میباشد که نسبت به سال ۱۴۰۲ این گروه از تایرها دو درصد سهمشان افزوده شده است.

تایرهای باری و اتوبوسی بایاس به روال ده سال گذشته با شیب ملایمی در حال خروج از ناوگان حمل و نقل جاده ای هستند و میزان تولید آنها به ۲۲ هزار تن میرسد و سایزهای شاخص آن (۲۴-۲۰۱۲-۱۲) ۱۱-۲۰) به حدود ۳۰۰ هزار حلقه در پایان سال ۱۴۰۳ خواهد رسید.

تولید تایرهای باری و اتوبوسی رادیال با افزایش سه درصدی نسبت به سال قبل به ۳۲ هزار تن میرسد که هنوز فاصله بسیار زیادی را با نیاز واقعی کشور به این گروه از تایرها دارد.

عمده دلیل آن به ظرفیت نرسیدن سبلان رازی میباشد و پروژه های توسعه تایرهای TBR در سازمان گسترش و نوسازی هنوز روی کاغذ میباشند شرکتهای بارز، آرتاویل، یزد، ایران و کویر تلاششان در راستای افزایش مقیاس تولید تا حدی موفقیت آمیز بوده و افت ظرفیت برخی شرکتهای دیگر را در سال ۱۴۰۳ جبران کرده اند.

بخش عمده ای از وقت مدیران عامل شرکتها در سال جاری معطوف به تامین مواد اولیه از یک سو و تقاضا برای افزایش قیمت از سوی دیگر بود و صد البته با توجه به بحرانهای سیاسی اجتماعی و اقتصادی موجود در کشور کمتر توانستند به مقولات ارتقای فناوری بپردازند و لذا همانگونه که پیش بینی می شد مفاهیمی چون طراحی و تولید تایر برای خودروهای الکتریکال به روز رسانی استانداردها و قوانین توسعه صادرات، حاکمیت داده هوشمند سازی و …. کمتر مورد توجه قرار گرفتند؛ هر چند که تکانه هایی اندک در این زمینه ها در برخی شرکت های پیشرو در فضای واقعی و مجازی مطرح شد اما به واقع حق مطلب در این خصوص ادا نشد.

با همه افت و خیزها در سال ۱۴۰۳ صنعت تایر سهم میانگین ۱۷ درصد خود را به عنوان سود ناخالص از فروش کسب نمود که البته برخی شرکتها به دلیل فاصله معنادار تولید با ظرفیتشان به این دامنه سود نرسیدند.

شاخص ها و ویژگیهای صنعت تایر ایران در سال ۱۴۰۴
خروج تایر از کالای سرمایه ای به کالای مصرفی: با توجه به اعلام تلویحی رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر تشویق مردم به تبدیل ریال به طلا و ارز و رمزارزها به منظور حفظ داراییها و همچنین واردات بیش از تقاضای تایر در سال ۱۴۰۳ که به رقمی معادل ۲۵۰ هزار تن به ارزش ۸۸۰ میلیون دلار رسید هر کیلوگرم تایر معادل ۳٫۵۲ دلار بازار تایر در سال آینده با افزایش عرضه و کاهش تقاضا مواجه خواهد بود و این در حالیست که تولید کنندگان داخلی سهم خود از سید عرضه را به هر قیمتی رعایت خواهند کرد چرا که شرط بقا را افزایش و یا حدالامکان حفظ تولید خود میدانند.

نتیجه آنکه رقابت در فروش بین تولیدات داخلی و تایرهای وارداتی از یک سو و کاهش قدرت خرید از سوی دیگر تعادل بازار را به ضرر تولید کنندگان داخلی بر هم زده و آنها چاره ای جز ارائه تخفیفات و بسته های تشویقی به بازار تقاضا را نخواهند داشت. اینجاست که سیاستهای مقابله با رکود فروش و از همه مهمتر هماهنگی و توازن در ارائه سیدهای فروش توسط تولید کنندگان تایر نقش مهمی را ایفا خواهد کرد نقش هماهنگ کننده انجمن صنفی در راستای مقابله با این پدیده بسیار مهم خواهد بود که البته تجربه نشان داده است که در این گونه موارد که پای بقای شرکتها در میان است این هماهنگی در انجمن صنفی کمتر مد نظر مدیران عامل شرکتها قرار گرفته و می گیرد و تلاشها در راستای حل این معضل به صورت نه جماعت بلکه فرادی صورت می گیرد.

سال ۱۴۰۴ سال چالش مالیاتی و عوارض دولتی: تنها پدیده ای که روند رو به رشد و نزدیک شدن به واقعیت را در فضای کسب و کار فعلی کشور طی کرده و در سال ۱۴۰۴ نیز ادامه خواهد داشت وصول مالیات و عوارض دولتی از تولید کنندگان است. ادامه روند تحریمها و باقیماندن مناقشات بین المللی دولت را برای تامین کسری بودجه به سوی وصول مالیات از تولید کنندگان سوق میدهد که این معضل دردی بر آلام صنعت می افزاید و موجب خروج قابل توجهی از نقدینگی آنها میشود. سودهای ابرازی به ویژه برای شرکتهای بورسی تایری که رقمی بالغ بر ۸ همت برآورد میشود، دستمایه واحدهای مالیاتی برای دریافت حداقل دو همت میباشد.

عدم کارایی صندوق ذخیره ارزی برای توسعه و به روز رسانی صنعت تایر
اندک موجودی صندوق ذخیره ارزی در سال ۱۴۰۴ با موافقت رهبری به تامین کالاهای اساسی و دارو اختصاص خواهد یافت و حتی اگر گشایش اعتباری از این صندوق برای طرحهای توسعه و به روز رسانی تولید کنندگان تایر اختصاص یابد با توجه به افزایش روزافزون نرخ ارز هیچ تولید کننده ای جرات دریافت آن را ندارد چرا که در صورت دریافت وام از این صندوق بر اساس آیین نامه های مربوطه تولید کننده موظف به بازپرداخت به صورت ارزی با احتساب سودهای ارزی خواهد بود که قدر مسلم این از عهده تولید کننده گان خارج است. لذا احتمالاً در سال آینده به روال گذشته طرحهای توسعه تعریف شده در گنجه اتاقها باقی مانده و اجرایی نمی شوند.

– چالش در تامین نقدینگی
روندها نشان میدهند که نرخ تامین نقدینگی از بانکها و بازار سرمایه بسیار بالاست و بالاتر هم میرود از سویی دیگر امکان دریافت پیش پرداخت از نمایندگان نیز بدلیل رقابتی شدن فروش کمی دور از ذهن است و لذا شرکت ها مجبور به کوچک تر کردن سفره خود خواهند شد. صرفه جویی در تامین مواد اولیه به دلایل مشکلات پیچیده چندان جایی برای مانور ندارد و لاجرم مدیران عامل را به سوی صرفه جویی در نهاده های موجود از ۳۰ درصد باقی مانده قیمت تمام شده یعنی حقوق و دستمزد و هزینه های مالی اداری و تحقیقاتی سوق میدهد. لذا پیش بینی میشود که سال آینده سال انقباضی در حوزه پشتیبانی و منابع انسانی خواهد بود.

چالش در ارتقا و انطباق با قوانین و استانداردهای به روز شده جهانی
به روال سالهای گذشته و با توجه به مشکلات پیش رو تلاش در راستای انطباق با استانداردهای به روز شده جهانی در اولویت پایین تر شرکتها قرار میگیرد و از سوی دیگر فشار سازمانهای نظارتی همچون سازمان استاندارد و سازمان محیط زیست بر تولید کنندگان به دلیل درک موقعیت خاص فضای کسب و کار برای ارزیابی میزان انطباق با قوانین و استانداردها کمتر میشود. لذا انتظار میرود که در سال ۱۴۰۴ تحول معناداری در حوزه انطباق با استانداردها و قوانین به روز شده جهانی در صنعت تایر ایران صورت نپذیرد.

– افزایش نظارت و دخالت ارگانهای حاکمیتی بر تولید و توزیع تایر
در سال آینده سازمان حمایت از تولید کننده و مصرف کننده و سازمان تعزیرات حکومتی و واحدهای نظارتی وزارت صمت جدی تر از سالهای قبل به نظارت بر تولید و توزیع تایر میپردازند به روال گذشته قیمت و کمیت تولید و نظارت بر توزیع خواسته بلامنازع سازمانهای نظارتی میباشد و به طور مسلم وقت زیادی از مدیران عامل شرکت ها را به خود اختصاص میدهد اما نکته ای که پیش از این نیز بطور تلویحی اشاره شد.

حتی به شرط موافقت سازمان حمایت با افزایشهای مقطعی قیمت تایر امکان جذب آن توسط شرکتهای تایرسازی دشوار خواهد بود و احتمالاً شرکتها برای جذب نقدینگی از بازار مجبور به اعطای تخفیفات و بسته های تشویقی به نمایندگان خود میشوند.

سال ۱۴۰۴ سال تشدید ناترازی انرژی

تابستان سال ۱۴۰۴ صنایع کشور با توجه به تشدید ناترازی انرژی با مشکل قطعی پی در پی برق مواجه خواهند بود که این خود صدمات جبران ناپذیری را بر بدنه نحیف تولید وارد خواهد کرد. ای کاش طرح های جایگزینی انرژی های تجدید پذیر همچون انرژی خورشیدی سالها قبل که توانی در سرمایه گذاری وجود میداشت اجرایی میشدند. در سال ۱۴۰۲ ایجاد یک نیروگاه خورشیدی ۱۰ مگاواتی تنها با ۲۰۰ میلیارد تومان در شهرهایی که بازده انرژی خورشیدی بالایی دارند همانند یزد بیرجند و کرمان فراهم بود. صدالبته که اجرای طرح های این چنینی با شرایط سخت سال ۱۴۰۴ کمی دور از انتظار است.

در مجموع پیش بینی میشود که حفظ مقیاس تولید تایر خودرو در کشور حداقل به میزان ۳۰۰ هزار تن برای سال ۱۴۰۴ با توجه به مشکلات پیش رو کاری بسیار سخت خواهد بود که البته بر این باورم که صنعت تایر متعهد و وفادار کشور با همه سختیها این سقف تولید را حفظ خواهد کرد اما دستیابی به سودهای معادل سالهای قبل در سال آینده دور از انتظار خواهد بود.

همانگونه که سالهای متمادی هر یک در چشم به هم زدنی سپری شدند سال ۱۴۰۴ نیز فرا میرسد و در چشم به هم زدنی به انتها خواهد رسید اما بایستی بپذیریم که سال سختی را در پیش رو داریم و از هم اکنون می بایستی خود را برای روزهای سخت آماده کنیم.

به امید موفقیت روزافزون برای صنعت تایر کشورم در سال ۱۴۰۴

سعید تقوایی ۲۵ اسفند ۱۴۰۳