به گزارش «لاستیک پرس» صنعت تایر ایران در حال حاضر با دو چالش متضاد مواجه است؛ از یک‌سو تلاش برای توسعه تولید داخلی و کاهش وابستگی و از سوی دیگر، اثرات ناشی از واردات گسترده تایر در سال قبل که توازن بازار را برهم زده و تولیدکنندگان داخلی را با بحران نقدینگی و رقابت نابرابر روبه‌رو کرده است.
بر اساس گزارش‌های رسمی، در سال گذشته بیش از یک میلیارد یورو تایر وارد کشور شده که ۲۰۰ میلیون یورو آن مربوط به تایرهای معدنی فوق سنگین بوده است. این در حالی است که پروژه‌های داخلی برای تولید همین تایرها با سرمایه‌گذاری حدود ۱۵۰ میلیون یورو در حال اجرا هستند و می‌توانند ظرف کمتر از دو سال به بهره‌برداری برسند.
فعالان این بازار می گویند واردات بی‌رویه نه‌تنها مانع رشد تولید داخلی شده، بلکه باعث خروج ارز، کاهش اشتغال و تضعیف زنجیره تأمین داخلی شده است.
توسعه تولید؛ پروژه‌های در انتظار حمایت
شرکت‌های بزرگ تایرسازی مانند بارز، یزدتایر و کویرتایر در حال اجرای پروژه‌های توسعه‌ای هستند که می‌توانند نیاز کشور را به‌طور کامل پوشش دهند. اما این پروژه‌ها با مشکلاتی مانند تأخیر در تأمین ارز، کندی صدور مجوزها، کمبود زیرساخت‌های آبی و انرژی، عدم پرداخت سهم برخی سهامداران دولتی و … مواجه‌اند. این موانع باعث شده ظرفیت‌های بالقوه صنعت تایر به بالفعل تبدیل نشود و کشور همچنان به واردات وابسته بماند.
به عنوان مثال پروژه تولید تایرهای OTR و معدنی سنگین گروه صنعتی بارز که با هدف تولید تایرهای فوق سنگین مورد نیاز معادن و ماشین‌آلات راه‌سازی می تواند جایگزین واردات سالانه بیش از ۲۰۰ میلیون یورو تایر معدنی شود یکی از طرح های بسیار مهم در این صنعت است که نباید قربانی واردات بی رویه و یا چالش های ارزی گردد.
طرح افزایش ظرفیت تولید تایرهای رادیال سواری شرکت های یزدتایر و کویرتایر با هدف پاسخ به تقاضای داخلی و کاهش صف خرید تایرهای پرمصرف با استفاده از فناوری‌های جدید در مرحله توسعه خطوط تولید و جذب سرمایه قرار دارد.
طرح توسعه تایرهای کشاورزی و صنعتی با هدف تأمین نیاز ماشین‌آلات کشاورزی و صنعتی داخلی و کاهش وابستگی به واردات تایرهای خاص و تقویت زنجیره تأمین داخلی طرح دیگر از این دست است.
پروژه اتوماسیون و دیجیتال‌سازی خطوط تولید اغلب تایرسازان بزرگ از جمله بارز، آرتاویل، یزدتایر و …با هدف افزایش بهره‌وری، کاهش ضایعات، و ارتقاء کیفیت محصولات و استفاده از تجهیزات نسل چهارم صنعتی (Industry 4.0) و سیستم‌های کنترل هوشمند همگی از جمله طرح های مهم این صنعت هستند که نیازمند حمایت دولت، سیستم بانکی و سیاست گذاری های درست هستند.
بسیاری از پروژه‌ها با چالش‌هایی مانند تأمین ارز، کمبود زیرساخت‌های انرژی، و تأخیر در پرداخت سهم دولت یا سهامداران مواجه‌اند. اگر این موانع رفع شود، ایران می‌تواند در برخی سایزها به خودکفایی کامل برسد و حتی صادرات منطقه‌ای را توسعه دهد.
در این بین بحران تأمین آب، برق و گاز در ایران به چالشی جدی برای صنایع تبدیل شده است. صنعت تایر نیز به‌عنوان یک صنعت انرژی‌بر و وابسته به منابع زیرزمینی، از این بحران بی‌نصیب نمانده است. قطع برق در تابستان، محدودیت گاز در زمستان و کمبود آب در مناطق صنعتی باعث شده برخی خطوط تولید با اختلال مواجه شوند و هزینه تمام‌شده تولید افزایش یابد.
واقعیت آن است که با توجه به رشد ریسک های منطقه ای، افزایش خطر جنگ، رشد شدید قیمت دلار، کمبود نقدینگی و تسهیلات بانکی، رکود بازار و تورم مواد اولیه، صنعت تایر ایران در حال حاضر در نقطه‌ای حساس قرار دارد. اگر حمایت‌های دولتی، اصلاح سیاست‌های وارداتی و توسعه زیرساخت‌ها به‌موقع انجام شود، این صنعت می‌تواند به یکی از پایه‌های اقتصاد مقاومتی تبدیل شود. در غیر این صورت، وابستگی به واردات و فرسایش تولید داخلی، آینده این صنعت را با خطر جدی مواجه خواهد کرد.