جایگاه تحقیق و توسعه در شرکت های تایرساز جهان و ایران

به گزارش «لاستیک پرس» برترین برندهای جهانی تایر، برای حفظ رقابت، افزایش ایمنی و رهبری نوآوری در عملکرد و پایداری، سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در تحقیق و توسعه انجام می‌دهند که این امر در برخی موارد تا 5 درصد از درآمد شرکت های بزرگ از جمله بریجستون، میشلن، کنتیننتال و … را به خود اختصاص داده است.

بدون تحقیق و توسعه قوی، این شرکت ها در معرض خطر عقب ماندن در فناوری، روندهای بازار و رعایت مقررات قرار می‌گیرند و چه بسا به این نقطه که اکنون هستند نیز نمی رسیدند و این بدان معناست که شرکت های بزرگ دنیا حتی در تحقیق و توسعه با هم در رقابتند.

نوآوری در ایمنی و عملکرد یکی از موضوعات اساسی در حوزه تحقیق و توسعه است؛ برندهایی مانند بریجستون، میشلن و کنتیننتال از تحقیق و توسعه پیشرفته برای توسعه تایرهایی با چسبندگی بهتر، مسافت ترمز کوتاه‌تر و هندلینگ بهبود یافته در شرایط متنوع استفاده می‌کنند.

بهبود ترکیب‌های لاستیکی و طراحی آج‌ها کمک می‌کند تا تایرها در شرایط مختلف جاده‌ای (خشک، مرطوب، برفی) چسبندگی بهتری داشته باشند و در عین حال تایرهای توسعه‌یافته با فناوری‌های نوین، فاصله ترمزگیری را کاهش داده و احتمال تصادف را کم می‌کنند. در عین حال طراحی‌های جدید تایر، پایداری خودرو را در پیچ‌ها و سرعت‌های بالا افزایش می‌دهد.

واقعیت آن است که تحقیق و توسعه، طراحی مبتنی بر شبیه‌سازی را امکان‌پذیر می‌کند و به مهندسان اجازه می‌دهد تا قبل از تولید فیزیکی، رفتار تایر را در سناریوهای بحرانی آزمایش کنند.

با ظهور وسایل نقلیه الکتریکی (EV) و رانندگی خودران، الزامات تولید تایرها نیز در حال تغییر است. در نقاط مختلف دنیا نیز شرکت های مختلف برای ارتقا و بهبود توانایی های تایرها در حال بررسی ارتباطات با مراکز تحقیق و توسعه جهان هستند. به عنوان مثال امروز  شرکت‌هایی مانند  Giti Tire  دارای مراکز تحقیق و توسعه جهانی (در ایالات متحده، آلمان، انگلستان، چین و اندونزی) هستند تا محصولات را متناسب با نیازهای منطقه‌ای خودروها تولید کنند و این مساله از اهمیت زیادی برخوردار است.

در عین حال برندهای پیشرو در حال سرمایه‌گذاری در لاستیک‌های زیستی، مواد بازیافتی و تولید با بهره‌وری انرژی هستند تا مقررات زیست‌محیطی و تقاضای مصرف‌کننده را برآورده کنند. تایرهای پایدار از طریق طراحی‌های با مقاومت غلتشی کم، ردپای کربن را کاهش داده و بهره‌وری سوخت را بهبود می‌بخشند.

بر اساس گزارش های رسمی شرکت‌های بزرگ تایرسازی جهان معمولاً بین ۲ تا ۴.۵ درصد از درآمد سالانه خود را به تحقیق و توسعه (R&D) اختصاص می‌دهند، که پیرلی با تقریباً ۴.۵ درصد در صدر قرار دارد.

کنتیننتال نیز به خاطر فرهنگ نوآوری قوی خود شناخته شده است، اگرچه درصد دقیق تحقیق و توسعه در هر سال متفاوت است. این شرکت در سال ۲۰۲4 با ۴.۴ درصد در جایگاه بعدی است.

میشلن، بریجستون، گودیر معمولاً 2 تا ۳.۵ درصد از درآمد خود را بسته به شرایط بازار و اولویت‌های استراتژیک در تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری می‌کنند.

شرکت‌هایی با نسبت تحقیق و توسعه بالاتر از حد متوسط، تمایل دارند در فناوری‌های هوشمند تایر، مواد سازگار با محیط زیست و طراحی‌های پیشرفته آج پیشرو باشند.

نکته مهم در این رابطه آن است که در مقایسه با سایر صنایع، تولید تایر در محدوده متوسط ​​شدت تحقیق و توسعه قرار دارد. به عنوان مثال در صنعت داروسازی این نسبت اغلب از 15 درصد فراتر می‌رود. تولیدکنندگان اصلی تجهیزات خودرو نیز به طور متوسط ​​حدود 5 تا 7 درصد از درآمد خود را صرف تحقیق و توسعه می کنند.

با این حال شرکت‌های تایر، به عنوان تأمین‌کننده قطعات، بودجه‌های تحقیق و توسعه متوسط‌تر، اما استراتژیک‌تری را حفظ می‌کنند و این در حالی است که برندهای جهانی، تحقیق و توسعه را به عنوان یک دارایی استراتژیک در نظر می‌گیرند که آنها را قادر می‌سازد در نوآوری پیشرو باشند و به سرعت با تغییرات بازار سازگار شوند.

در این بین اما تولیدکنندگان ایرانی با محدودیت‌های ساختاری – از بودجه گرفته تا زیرساخت‌ها – مواجه هستند که مانع توانایی آنها در رقابت جهانی در حوزه تحقیق و توسعه می‌شود، تاجایی که ممکن است کل تحقیق و توسعه در همه شرکت های تایرساز ایرانی در حد چندصد میلیون تومان بیشتر نیست و  پر کردن این شکاف نیازمند حمایت سیاستی، مشارکت‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاری در استعدادها و فناوری است.

شرکت‌های تایرساز باید تحقیق و توسعه را به‌عنوان موتور نوآوری، رقابت‌پذیری و پایداری زیست‌محیطی در اولویت بودجه و استراتژی خود قرار دهند. بی‌توجهی به این حوزه، عقب‌ماندگی فناورانه و کاهش سهم بازار را در پی خواهد داشت.

در حالی که بسیاری از شرکت های دنیا به دنبال نوآوری های متعدد و همزمان هستند، شرکت های ایرانی با مشکلات متعددی روبرو هستند که مانع از توسعه این بخش ها شده است. هرچند برخی شرکت ها اقداماتی هم انجام داده اند، اما برای رقابت با برندهای معتبر کافی نیست. تولید تایرهای سبز، کم‌مصرف و قابل بازیافت که نیازمند نوآوری‌های فناورانه است، در کنار ضرورت همگامی با تحول دیجیتال و استفاده از هوش مصنوعی، مواد نانو و طراحی‌های هوشمند در تایرها مستلزم سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه است.

بر همین اساس شرکت‌های ایرانی که معمولاً سهم ناچیزی از بودجه را به تحقیق و توسعه اختصاص می‌دهند. باید این سهم را به سطوح استاندارد جهانی نزدیک کنند (حداقل 3٪ از درآمد فروش). در کنار آن ایجاد مراکز تحقیقاتی مستقل یا مشترک، همکاری با دانشگاه‌ها، مراکز علمی و شرکت‌های فناور می‌تواند هزینه‌ها را در بخش تحقیق و توسعه کاهش دهد.

برخی شرکت ها نیز با استخدام و آموزش نیروی انسانی متخصص در تلاشند توسعه منابع انسانی در حوزه‌های مهندسی مواد، مکانیک، شیمی و داده‌کاوی را برای پیشبرد پروژه‌های تحقیقاتی در دستور کار قرار دهند.