تجهیزات قدیمی تهدیدی برای صنایع ایرانی

به گزارش لاستیک پرس، تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد که بخش عمده تجهیزات صنعتی کشور عمری بالای دو دهه دارند و همین امر، هزینه تولید را بالا برده و مانعی جدی بر سر راه رشد اقتصادی کشور ایجاد کرده است.

بیش از ۷۰ درصد تجهیزات صنایع ایران براساس گزارش‌های رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت، قدمتی بالای ۲۰ سال دارند. در صنایع کلیدی مثل فولاد، سیمان، پتروشیمی و نساجی، میانگین عمر ماشین‌آلات حتی به ۳۰ سال هم می‌رسد. این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته، عمر مفید تجهیزات صنعتی حداکثر ۱۰ تا ۱۵ سال در نظر گرفته می‌شود و پس از آن، بازسازی یا با فناوری‌های نو جایگزین می‌شوند.

در صنعت تایر نیز این چالش به عنوان یک معضل بر سر راه فعالان این صنعت قرار دارد که در بلندمدت برای شرکت های فعلی می تواند مشکلات متعددی ایجاد کند. کارشناسان این صنعت می گویند عمر تجهیزات این صنعت در کارخانجات قدیمی تر حتی از این ارقام هم بالاتر است، اما در خلال سال های تحریم برخی دیگر از شرکت ها با خرید ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز خود از چین، تا حدی نسبت به بروزرسانی ماشین آلات اقدام کرده اند.

برخی شرکت های تولیدی مشابه ایران تایر که خط جدید تولید خود را در مهدیشهر راه اندازی کرده، از تجهیزات نسبتا جدیدتری استفاده می کنند و یا خطوط تولید بارز در کردستان و یا خطوط جدید تولید کویر تایر از جدیدترین تجهیزات تولیدی در این صنعت می باشند.

در مقابل برخی کارخانجات همچون کیان تایر به عنوان قدیمی ترین کارخانه تولید تایر در کشور دارای خطوط تولید قدیمی تر است که به دلیل مشکلات متعدد در این شرکت بروزرسانی آنها به کندی و با تاخیر صورت گرفته است.

در این بین شرکت های دیگر صنعت تایر از جمله یزدتایر، آرتاویل، ایران یاسا و … نیز هرچند دارای تجهیزات بروزی نیستند و به دلایلی همچون تحریم ها و عدم دستیابی به فناوری های روز دنیا نتوانسته اند بروزرسانی ماشین آلات و تکنولوژی را در دستور کار قرار دهند، اما اقدامات مناسبی را در تعمیر و نگهداری دستگاه ها صورت داده اند.

بسیاری از این شرکت ها همچنین در تلاشند تا با خرید کارخانه های دست دوم شرکت های معتبر جهان همچون میشلن یا گودیر که به رغم قدیمی بودن دستگاه ها همچنان بازدهی و تولید مناسب و باکیفیتی ارایه می کنند، نسبت به بروزرسانی ماشین آلات خود اقدام کنند.

اما این که تکنولوژی موجود نوسازی و بهسازی شود تا مانع از افت کیفیت و جلوگیری از ضایعات بالاتر گردد یک موضوع است و این که فاصله تکنولوژیک صنعت تایر کشور با دنیا حفظ شود موضوعی دیگر.

کارشناسان می‌گویند فاصله تکنولوژیک، باعث شده بهره‌وری نیروی کار در ایران (در کل صنایع) به‌طور میانگین یک‌سوم استاندارد جهانی باشد. طبق آمار مرکز پژوهش‌های مجلس، سهم بهره‌وری در رشد اقتصادی ایران طی دهه گذشته کمتر از ۱۵ درصد بوده؛ درحالی‌که این شاخص در کشورهای صنعتی بالای ۴۰ درصد است.

واقعیت آن است که کشور طی سال‌های اخیر به جای نوسازی صنایع، بیشتر به واردات مواد اولیه و تزریق یارانه تکیه کرده و این سیاست شاید در کوتاه‌مدت جلوی تعطیلی برخی واحدها را بگیرد، اما در بلندمدت اقتصاد را زمین‌گیر می‌کند.

ماشین‌آلات فرسوده فقط باعث کاهش تولید نمی‌شوند؛ بلکه هزینه‌های دیگری هم به صنعت تحمیل می‌کنند؛ مصرف بالای انرژی یکی از هزینه‌هاست. دستگاه‌های قدیمی فاقد فناوری‌های بهینه‌سازی هستند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف انرژی در صنایع ایران دو تا سه برابر استاندارد جهانی است. همچنین افزایش ضایعات تولید هم بخش دیگر هزینه‌هاست؛ خطوط تولید فرسوده دقت لازم را ندارند ودرصد ضایعات محصول در آنها بالاتر است.

هزینه‌های نگهداری و تعمیر هم اهمیت دارد؛ صنایع مجبورند سالانه بخش بزرگی از بودجه خود را صرف تعمیرات مکرر کنند. طبق گزارش انجمن مدیران صنایع، در برخی واحدها هزینه تعمیرات به ۳۰ درصد هزینه تولید می‌رسد.

از دست رفتن بازارهای صادراتی به این شکل که کیفیت پایین محصول نهایی به دلیل فرسودگی تجهیزات، توان رقابت صنایع ایران را در بازار جهانی کاهش داده است.