حسین صمدی

مدیر مرکز آزمون شرکت مهندسی و تحقیقات صنایع لاستیک ایران

برگرفته از کتاب گنجینه تایر

برچسب انرژی تایر برای انواع تایرها از نوامبر ۲۰۱۲ در اروپا اجباری شده است. این مقررات فعلاً برای وسایل نقلیه سواری کامیونهای سبک و سنگین کاربرد دارد. این ابتکار عمل برگرفته از مقررات کمیته قوانین اتحادیه اروپا در سال 2009 (EC122 2009) است. مقررات مربوط به برچسب گذاری اطلاعات مربوط به ۳ پارامتر مهم موسوم به SWR اشاره دارد و باید روی دیواره تایرها حک شود.

این پارامترها به ترتیب عبارتند از صدا که همان صدای عبوری تایر است قدرت چسبندگی و چنگ زنی به جاده های خیس و مقاومت غلتشی بوده که هر چهارسال یک بار سطح پذیرش آنها بازنگری شده و سطح استانداردها سختگیرانه تر می شود. هدف استاندارد، افزایش ایمنی حمل و نقل جاده ای و بهره وری اقتصادی و کاهش آلایندگی زیست محیطی بوده و در جهت ترویج تولید و استفاده از تایرهای با کارایی بالا و ایمن با کمترین میزان صدا و مصرف سوخت پایین است.

این مقررات اجازه می دهد تا کاربران نهایی تصمیم گیریهای آگاهانه تری را در هنگام خرید تایر با توجه به این اطلاعات حک شده روی تایر داشته باشد. از طرفی مشتریان باید آگاه باشند که صرفه جویی واقعی سوخت و ایمنی جاده ها به شدت به رفتار رانندگان بستگی دارد به ویژه فشار باد تایر باید متناسب بوده و رعایت فاصله توقف باید همیشه رعایت شود.

از طرفی در بسیاری از بخش های صنعت موضوع تأییدیه ها و گواهینامه ها به شکلهای مختلفی دیده می شود ولی در مورد وسایل نقلیه جاده ای به دلیل تأثیرات زیاد آنها بر ایمنی محیط زیست و سلامت جامعه موضوع از اهمیت بیشتری برخوردار میباشد برای این شاخه از صنعت همزمان با طراحی قطعات استانداردهای ویژه ای برای کل مجموعه تعریف می شود که خودرو راحتی سرنشین فرمان پذیری توقف ایمن و مقدار مصرف سوخت خودرو تأثیر گذار باشد.

این پارامترها یکی از مهمترین شاخصهای رضایت مشتری در نظر خواهی های شرکت بازرسی و کیفیت ایران میباشد و با اجرایی شدن استانداردها انتظار می رود به افزایش رضایت مشتری از تایرهای داخلی منجر شود و در مواقعی که منجر به تصادف و حادثه خودرو در جاده میشود نقش ترمزگیری تایر بسیار محسوس است.

این الزامات قانونی که به صورت دوره ای بازنگری و سخت گیرانه هم میشوند همراه با رقابت شدیدی که بین تولید کنندگان تایر و خودرو بر سر اجرای استانداردهای ۸۵ گانه خودرو وجود دارد، برای طراحان و مهندسان تایر چالشهایی را ایجاد کرده است. در همین راستا استاندارد ملی ایران به شماره 15877INSO  برمبنای استاندارد 117-ECE R  تدوین و هم اکنون جاری شده است و تاکنون به ترتیب سطح ۱ و ۲ اجرایی شده است و در آینده نزدیک استاندارد سطح ۳ آن هم اجرایی خواهد شد از طرفی اخذ گواهی E-MARK برای تایر اصلی ترین خواسته خودروسازان و مشتریان برای صادرات تایر است.

استانداردهای 85 گانه خودرو و سهم تایر بر اساس ابلاغیه سازمان ملی استاندارد ایران به منظور صدور گواهی تأیید برای خودروهای داخلی و خارجی توسط این سازمان کلیه ی خودروها باید الزامات استانداردهای اجباری ۸۵ گانه را دارا باشند.

در این مقاله فقط استانداردهای مهم و مرتبط به عملکرد تایر در جدول شماره ۱ معرفی شده اند که در ادامه به معرفی آزمونها و استانداردهای زیست محیطی مورد بحث SWR می پردازیم.

آزمونهای سه گانه زیست محیطی برچسب تایر

آزمونهای برچسب تایر شامل: انتشار آلایندگی صوتی چنگ زنی تایر در محیط خیس و ضریب مقاومت غلتشی تایر میباشد. این آزمونها شامل دو بخش است. قسمت اول مربوط به آزمون تایر در آزمایشگاه تایر میباشد بخش بعدی مربوط به عملکرد تایر زیر خودرو است که در میدان آزمون خودرویی انجام پذیر است.

سطح انتشار آلایندگی صدای خارجی تایر بخش مهمی از آسایش و ایمنی راننده و سرنشینان خودرو در گرو کم کردن صدا و سواری در این استاندارد، گروه تایر C1 در نظر گرفته شده است. با توجه به ابعاد تایر، سه مراحل انجام آزمون صدای عبوری تایر در جدول ۳ آمده است.

. اندازه گیری ضریب مقاومت غلتشی تایر

مقاومت غلتشی تایر آن مقدار از انرژی است که تایر حین چرخش و تغییر شکل جذب میکند. هر چه میزان مقاومت غلتشی کمتر باشد سوخت کمتری برای حرکت خودرو مورد نیاز است. با توجه به اهمیت موضوع تایرها را بر اساس ضریب مقاومت غلتشی طبقه بندی کرده اند. رتبه های درج شده روی برچسب از A تا G هستند در برچسب تایر، رتبه D مورد استفاده قرار نمی گیرد رتبه A مربوط به تایر با کمترین میزان مصرف سوخت است، در حالی که رتبه به تایر با بیشترین مقدار مصرف سوخت ارجاع داده می شود.

 اندازه گیری میزان چنگ زنی تایر در محیط خیس

یکی از مهمترین اهداف استاندارد تعیین شرایط حداقلی است که یک تایر در سطح خیس بتواند در کمترین مسافت ممکن توقف نماید چنگ زنی خیس تایر بیانگر توانایی تایر برای حفظ تماس با جاده در حضور لایه ای از آب روی سطح جاده است. چنگ زنی خیس یک ویژگی کلیدی برای اطمینان از ایمنی رانندگی است. تایرهای با چنگ زنی عالی خط ترمز کوتاه تری در سطوح خیس دارند که یک مزیت ایمنی مهم در حین رانندگی در شرایط بارانی محسوب میشود مسافت خط ترمز خیس نیز از A تا G رتبه بندی شده است هر چند D و G مورد استفاده قرار نمیگیرند این بدان معناست که تایرها تنها با ECB A و رتبه بندی میشوند این آزمون با دورش قابل ارزیابی هست هم توسط دستگاه اسکید تریلر (Skid Trailer و هم زیر خودرو در پیست مرطوب قابل انجام هست که روش اسکید تریلر به لحاظ زمان و هزینه بهره وری بالاتری دارد.

جدول ۵ حدود تعیین شده برای چنگ زنی تایر به سطح خیس را برای گروه محصولات مختلف نشان می دهد.