به گزارش «لاستیک پرس» در خلال سال های گذشته اتخاذ سیاست های مختلف دولتی در حوزه تایر اثرات نامناسبی بر سرمایه گذاری در این صنعت بر جای گذاشته است. دولت هر وقت تشخیص می دهد تعرفه های واردات تایر را دستکاری می کند. در موضوع قیمت گذاری تصمیماتی می گیرد که حالا مشخص است دود آن به چشم تولیدکنندگان و حتی مصرف کنندگان این محصول می رود. بازار مواد اولیه را آزاد می گذارد و محصول نهایی را دستخوش سیاست های دستوری می کند. در موضوع انرژی برق و گاز و گازوییل و … شرکت های تایرساز را – همانند سایر صنایع – گاه و بیگاه در زمستان و تابستان قطع می کند و در فصل مالیات، صورت های مالی شرکت ها را زیر و رو می کند و در این مسیر با تولیدکنندگان مماشاتی ندارد. صادرات تایر را با سیاست های دستوری کنترل می کند. ارز نمی دهد و با ایجاد سامانه های مختلف، در فروش تایر هم مداخله می کند. نتیجه این سیاست ها در بازار تایر در خلال چند سال اخیر، هرج و مرج و هیجانات کاذب و صف یندی بوده است و در این بین وادار کردن شرکت ها به عرضه تایر به نرخ دولتی باعث ایجاد بازار سیاه شد. این تصمیمات و سیاست ها ادامه دارد و می توان به انتهای این لیست همچنان موارد دیگر را نیز اضافه کرد.

نتیجه این سیاست ها در نهایت باعث شده سرمایه گذاران جدید علاقه ای برای ورود به تولید این محصول نداشته باشند و شرکت های تایرساز در خلال سال های اخیر پروژه های توسعه ای خود را متوقف کرده اند. نگاهی به دلایل این امر، علاوه بر موارد فوق، افزایش بی میلی شرکت های خارجی به همکاری با شرکت های ایرانی است که برخلاف یک دهه گذشته، حتی شرکت های چینی حاضر به همکاری مناسبی با فعالان ایرانی این صنعت نیستند. عدم ایفای فوری تعهدات سازندگان ماشین آلات، ارسال با تاخیر مواد اولیه، عدم همکاری متخصصان چینی با شرکت های ایرانی و … همگی از نشانه های چالش های ناشی از طولانی شدن تحریم ها و بی توجهی دولت های ما به موضوع تولید است.

در خلال نزدیک به دو دهه گذشته تنها دوره ای که دولت از خود توجه ویژه ای به موضوع تولید نشان داده همان سالی است که برجام به امضای طرفین رسید و این در حالی است که در همان دوره نیز تولیدکنندگان ایرانی همه تلاش خود را معطوف استفاده حداکثری از فرصت پیش آمده کردند. دولت با قطع مشوق های صادراتی و حمایت های یارانه ای از تولیدکنندگان، تعلل سازمان های دولتی همچون گمرک در عمل به تعهدات ذاتی خود، بی توجهی بانک مرکزی و سیستم بانکی به نیازهای مالی شرکت های تولیدی، مداخلات بی رویه در بازار و … چوب لای چرخ تولید کرده و حالا سال هاست که شرکت های ایرانی از آستانه تحمل عبور کرده اند که بزرگترین نشانه این موضوع عدم توسعه سرمایه گذاری در صنایع تایرساز است.

این در حالی است که دولت حتی به جایگاه استراتژیک صنعت تایر بی تفاوت است. صنعت تایر به دلیل نقش اساسی که در حمل و نقل کالا و مسافر بر عهده دارد، در همه جای دنیا از اهمیت زیادی برخوردار است، درحالیکه چنین جایگاهی در ایران تحت تاثیر چالش های بسیار، متزلزل شده است. با توجه به مشکلات نقدینگی و اینکه در مواردی حتی تسهیلات شرکت های تایری معوق شده و قابلیت پرداخت هم برای شرکت‌ها متصور نیست؛ آینده امیدوار کننده ای در انتظار این شرکت‌ها نیست. در شرایط موجود تامین منابع مالی برای خرید مواد اولیه که حدود ۸۰ درصد صنعت لاستیک وابسته به تامین مواد اولیه است؛ بسیار سخت و دشوار شده است. زیرا با افزایش قیمت ارز که اکنون نرخ آن به 68 هزار تومان رسیده، تامین این منابع برای خرید مواد اولیه بسیار دشوار است.

این مشکلات باعث بروز وضعیت بسیار دشواری برای شرکت‌های تولیدکننده تایر شده و هیچ سرمایه‌گذاری از اجرای طرح‌های توسعه در مجموعه خود استقبال نمی‌کند، چون نقدینگی لازم را در اختیار ندارد. ضمن اینکه سهامداران هم از سرمایه‌گذاری در این صنعت استقبال نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند سهام صنایع دیگری مثل شرکت‌های معدنی و پتروشیمی و… را خریداری کنند که سود بالاتری دارد.

در حال حاضر دولت با افزایش ده درصدی قیمت تایر و وضع ده درصدی تعرفه واردات موافق کرده است. این که این تصمیمات قطره چکانی چه اثری روی وضعیت مالی و نقدینگی شرکت های تایرساز دارد، فعلا معلوم نیست و در صورت های مالی آتی شرکت ها بروز خواهد کرد، اما آن چه مشضخص است این روش ها برای نیل به اهداف توسعه ای شرکت های تایرساز و حرکت در مسیر تولید با بالاترین ظرفیت و بهره برداری از طرح های توسعه کافی نیست.

در این بین گفتگو با آمریکا و احتمال گشایش های بعدی پیرامون آن که به صورت مستقیم و غیرمستقیم قابل تصور است، می تواند امیدواری هایی ایجاد کند. در حال حاضر قیمت دلار در حدود 25 هزار تومان کاهش را در بازار ازاد تجربه کرده، اما این کاهش در عمل روی بهای مواد اولیه و سایر نیازهای صنعت اثر محسوسی ندارد و نقطه قوتی برای بازار نیز محسوب نمی شود، چراکه فعل و انفعالات بازار تحت تاثیر ارز سامانه تجاری قرار دارد.

فعلا معلوم نیست کاهش قیمت ارز در بازار چه زمان به قیمت سامانه تجاری نزدیک می شود تا شاهد اثرگذاری این گفتگوها بر صنعت تایر باشیم، اما حتی با کسب موفقیت های جدی در مذاکرات انتظار نمی رود بهای ارز سامانه تجاری افت های خیلی شدیدی را تجربه کند. با این حال شاید دست دولت در تخصیص ارز و کاهش صف های انتظار باز شود و به واسطه گشایش ها، ورود ماشین آلات، مواد اولیه و متخصصین تولید به کشور تسهیل شود که نتیجه این موضوعات، آغاز روند بهره برداری از طرح های تعریف شده در صنعت است.

برخی از مهمترین طرح های توسعه صنعت تایر که در انتظار نقدینگی لازم و بهبود اوضاع است عبارتند از:

طرح توسعه مربوط به شرکت ایران تایر

-فاز اول: راه‌اندازی کارخانه با ظرفیت تولید سالانه ۴ هزار تن تایر تا پایان سال ۱۴۰۳

-فاز دوم: افزایش ظرفیت تولید به ۲۵ هزار تن در سال

-فاز سوم: انتقال ظرفیت ۱۵ هزار تن تایر رادیال سواری از تهران به مهدی‌شهر

-فاز چهارم: افزایش ظرفیت تولید به ۲۰ هزار تن تایر رادیال سنگین در سال

طرح توسعه مربوط به شرکت کویر تایر

-طرح تولید ۵۰ هزار تن تایرهای TBR و OTR دامپتراک

طرح توسعه مربوط به شرکت گروه صنعتی بارز

-طرح توسعه کارخانه بارز کرمان: ظرفیت کلی این طرح ۴۴ هزار تن شامل انواع تایرهای AGR،PCR،OTR،LTR و TBR است.

-طرح توسعه کارخانه بارز کردستان: ظرفیت کلی این طرح ۱۴ هزار تن شامل انواع تایر PCR است.

-طرح ایجادی کارخانه بارز لرستان: ظرفیت کلی این طرح ۵۰ هزار تن انواع تایرهای LTR و TBR می‌باشد.

طرح توسعه مربوط به شرکت مجتمع صنایع لاستیک یزد

-طرح توسعه تایر رادیال از ۱۲ هزار حلقه به ۱۵ هزار حلقه در روز